Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
Wostatnichlatachobserwujesięrosnącezainteresowaniean-
tropologiąśmierci,fenomenemśmierciiumierania
3
,atakże
do-
świadczeniemchoroby
.Wdyskursiehumanistycznymsąpodej-
mowanekwestienarracji,tożsamościnarracyjnej,doświadczenia
ijegoreprezentacji,pamięci(którejmetaforycznymujęciemjest
ślad)orazzapomnienia.Powstajewielepracnatematdoświad-
czeń,którychźródłemjest
utrata
,nazywanych:traumą
4
,melan-
cholią,nostalgią,żałobą.
Niesposóbniezauważyć,żeobecnieterminDtrauma”jestnad-
używany
.MariaOrwidtwierdzi,że:DWjęzykugreckimsłowoto
oznaczaranę,alewrozwinięciusemantycznym–uraz,takiezda-
rzenieczycyklzdarzeń,którepozostawiająwczłowiekuślady
somatycznelubpsychiczne”5.Traum,zewzględunaichgłęboki,
wielostronny
,wszechobejmującycharakter,ból,jakiposobiezo-
stawiają,niemożnaszybko(albowogóle)uzewnętrznićizwer-
balizować.Dzielisięjenaindywidualneikolektywne6.Przyczy-
nątraumyindywidualnejmożebyćutratabliskiejosoby7.Należy
jednakpamiętaćotym,żeniekażdaśmierćpowodujetraumę(za-
zwyczajmuszązaistniećszczególneokoliczności).Poutracieko-
gośbliskiegoprzeżywasiężałobę8.Jesttoprocespsychologicznej,
3Zob.A.Kaczmarek,Odmilczeniadoopowieści.Kulturowedyskursyoumie-
raniuiśmierci,Poznań2016.
4E.Domańskapiszeotraumatoflii.Por.E.Domańska,Historiaegzysten-
cjalna.Krytycznestudiumnarratywizmuihumanistykizaangażowanej,War-
szawa2012,s.137.
5M.Orwid,Trauma,Kraków2009,s.7.Zob.A.Misiołek,Teoriatraumy
wpsychoterapiirelacyjnej,w:Medyczneispołeczneaspektytraumy.Medical
andSocialAspectsofTrauma,red.J
.Jośko-Ochojska,Katowice2016,s.244;
T.Łysak,Trauma-odgenealogiipojęciadostudiównadtraumą,w:Antolo-
giastudiównadtraumą,red.T.Łysak,tłum.T.Bilczewskiiin.,Kraków2015,
s.5–30.
6GłówniedoświadczenieHolokaustu,IIwojnyświatowej.Otraumiewkon-
tekście11września2001r.piszeE.A.Kaplan,TraumaCulture.ThePoliticsof
TerrorandLossinMediaandLiterature,NewBrunswick–NewJersey–London
2005.
7M.Orwiddodaje:DKażdautratabliskiegoczłowiekajestprzyczynątraumy
.
Nienależyjednakpatologizowaćżycialudzkiegoanipsychiatryzowaćgozanad-
to.Stwierdzenie,żepotraumieutratyczłowiekzawszerozwijaposttraumatycz-
neobjawyipozostajeokaleczonynaresztężycia,oznaczałoby,żecałaludzkość
jestwtakiejsytuacji”–Trauma,dz.cyt.,s.32.Badaczkazastrzega:DNiedasię
skatalogowaćwszystkichzdarzeńrodzinnychilosowych,mogącychskutkować
wieloletniątraumą”–s.77.
8Przebiegżałoby,opróczlicznychczynnikówpsychologicznych,wistotny
sposóbzależyodkontekstukulturowego.Wśródwzorcówradzeniasobiezutra-
