Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Lataszkolneimłodzieńcze(do1914r.)
Działalnośćtajnychkółsamokształceniowychprzedstawiłwswoimpa-
miętniku,znajdującymsięwOssolineum,WładysławKiejstutMatlakowski
8
,
uczeńVGimnazjummęskiegowWarszawie,którebyłowtymokresiejed-
nymznajlepszychtegotypuszkółwmieście.Wgimnazjumuczylisięprze-
ważniePolacy,azajęciaprowadziłowielupolskichnauczycieli,wykazujących
patriotycznąpostawę,m.in.profesorowieKreczmar,Maszewski,Włodarski.
Chybaztegowzględukołasamokształceniowewtejszkolenależałydonaj-
liczniejszychwWarszawie
9
.„Wnaszymciaśniejszymkółku—wspominał
Matlakowski—byłotocośtakiego,jakzaraźliwachoroba,którąjednidrugim
udzielali.Każdystarałsięwnieśćswójwkładdowspólnegodobytku,czyto
dzielącsięswoimi«genialnymi»osiągnięciamipoprzeczytaniu(azwłaszcza
zrozumieniu)jakiejśksiążki,czytonowinamiprzywiezionymipowakacjach
zZakopanego,czywreszciewpostaciposiadanychwdomu,książekwza-
borzerosyjskimzakazanych,jakpełnewydaniaromantyków,Wyspiańskie-
go,dziełzhistoriiporozbiorowej,Żeromskiego(Rozdziobiąnaskruki,wrony,
ażwreszciePopioły);ByliśmywielbicielamiTurgieniewa,toteżpowieścijego
iZapiskiachotnika(Zapiskimyśliwego)przeszłyprzezwszystkieręce.Wielką
pomocąbyłowydawnictwopodredakcjąStanisławaMichalskiego(później-
szegoDyrektoraFunduszuKulturyNarodowej),naszegodoradcy,Poradnik
dlasamouków,gdziepozabibliografiąbyłydobrzenapisaneartykułypopular-
ne,autrzymanenadośćwysokimpoziomie”
10
.Wartowtymmiejscudodać,
żekoło,októrymwspominałMatlakowski,tworzyłyosobyzpóźniejszejelity
naukowej,urzędniczejipolitycznejIIRzeczypospolitej.Przewodniczącymbył
WiktorLeśniewski,późniejszywiceministerrolnictwa,MieczysławWóycicki,
prokuratorSąduOkręgowegowWarszawie,TadeuszKotarbiński,wybitnyfi-
lozof,profesorUniwersytetuWarszawskiego,ZbigniewSkokowski,legionista,
znawcaubezpieczeńspołecznych,późniejzwiązanyzPierwsząBrygadąGo-
spodarcząStarzyńskiego,radcaAmbasadyPolskiejwLondynie,masonnaj-
wyższego,33stopniawtajemniczenia.
Kółkaopróczroliedukacyjnejspełniałyjeszczeinne,niemniejznaczą-
cezadania,którezawarłnakartachswoichwspomnieńwybitnypedagog
MarianFalski
11
.Podkreślając,że„Współżyciewkółkachinieustannedyskusji
wyrabiałynasżyciowoiwiązałypogłębiającymsięwzajemnymzaufaniem
iprzyjaźnią”
12
.
8
W.K.Matlakowski,Wspomnienia1886–1939,ZNiO,sygn.14500/IIRps.lub4954–5Mf.
9
Zob.J.Kempner,VGimnazjummęskiewWarszawie,w:Naszawalkaoszkołępolską1901–1917,op.cit.,
s.330.
10
W.K.Matlakowski,Wspomnienia1886–1939,op.cit.,s.175–177.
11
Papieryprof.MarianaFalskiego,Wspomnienia.Papieryosobisteikorespondencja,ZNiO,Akc.39/91.
12
Ibidem,k.16.
18
