Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DzieciństwowWarszawieiSzkołaRealnawŁowiczu
sprawwewnętrznych,WiaczesławPlehwe,stwierdził:„Wierzciemi,żemała
zwycięskawojnajestdlanaskonieczna,wprzeciwnymraziegrozinamklę-
skawsamejRosji”
24
.Wdniu6lutego1914r.JaponiazerwałazCesarstwem
Rosyjskimstosunkidyplomatyczne,adwadnipóźniej,wnocyz8na9lute-
go,zaatakowałaflotęrosyjskąizatopiłajejokrętyprzebywającewPortArtur.
PodwpływemtejwiadomościPolacystalisięgorliwymizwolennikamiazjaty-
ckiegokraju,chociażzapewnewieluznichniewieleoJaponiidotądwiedziało.
Jednakżenajistotniejszedlanichbyło,iżwalczyonazjednymzzaborcówito
wystarczyło,byżyczyćjapońskiejarmiisamychsukcesównafroncie
25
.Ów-
czesnenastrojespołeczeństwadobrzeobrazujepopularnawówczasdrwiąca
piosenka,wykonywanananutęMazurkaDąbrowskiego:
JeszczeRosjaniezginęła,alezginąćmusi,
CoJapończykniewybije,tocholerazdusi.
Marsz,marsz,KurokizadmirałemTogo,
BijcietychMoskali,abijcieichsrogo!
26
WalkinakrańcachAzjirozpaliłyumysłyszczególniemłodzieży,tejat-
mosferzepodalisięrównieżbraciaStarzyńscy,którzyobserwując„buntchło-
pów”wKrólestwie,odmawiającychwstąpieniadoarmiicarskiej,myśleli—
jakwspominał—Roman,że„tojużpoczątekpowstania”
27
.Korzystnąsytuację
międzynarodowąwynikającązklęskiarmiirosyjskiejstarałasięwykorzystać
młodzieżskupionawtajnychzwiązkach.Paradoksalnie,jakwspominałje-
denzdziałaczy„Zetu”,byłaonawarstwąnajlepiejwówczaswPolscezor-
ganizowaną.TwierdzenieS.Dobrowolskiegoowysokimstopniuorganizacji
młodzieżyznajdujerównieżswojepotwierdzeniewewspomnieniachMaria-
naFalskiego.Nakartachswojegopamiętnikaprzedstawiłongenezęisposób
działaniaCentralnegoKomitetuKółekUczniowskichdlaszkółkresowych.
ByłatoorganizacjaanalogicznadoistniejącegojużKomitetuCentralnego
OrganizacjiUczniowskich,nadzorującegokółkasamokształceniowezKró-
lestwa.Zaangażowanychwpracębyłookoło20osób.Przewodniczącymbył
KonstantyRydułtowski,MarianFalskipełniłfunkcjęsekretarza,dużymza-
angażowaniemprzejawiałteżKonradSiwicki,pochodzącyzWitebska,stu-
24
Cyt.za:S.Kalabiński,F
.Tych,Czwartepowstanieczypierwszarewolucja.Lata1905–1907naziemiach
polskich,Warszawa1976,s.11.
25
S.Cat–Mackiewicz,KluczdoPiłsudskiego,Warszawa1992,s.86;M.Pestkowska,KazimierzSosnkowski,
Wrocław1995,s.8;B.Lutomski,Rok1905(Tłohistoryczno–polityczne),w:Naszawalkaoszkołępolską
1901–1917,op.cit.,s.99–108;K.Pielet,Zpamiętnikabojowca,„Niepodległość”1931,t.XVII,s.81.
26
C.Jarnuszkiewicz,Wspomnienia.OdSybirudoŁubianki,Warszawa1996,s.19.
27
R.Starzyński,Czterylatawojny…,op.cit.,s.9.
21
