Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Młodość,nowoczesnośćiświat…
naznaczonymiędzyinnymipotężnymiprotestamistudenckimina
wszystkichkontynentach2³.
Perspektywa„światowychlatsześćdziesiątych”zachęcadowyjścia
pozaramyhistoriinarodowychwcelubadaniapołączeńizależnościpo-
międzyróżnymiczęściamiświata.Wywodzisięonazdwóchnurtówhis-
toriograficznych,zktórychjedenzwiązanyjestzrozszerzeniemperspek-
tywybadawczejdotyczącej„zimnejwojny”,adrugizhistoriąprotestów
społecznychiruchówkontestacyjnych.Jeślichodziotenpierwszynurt,
badaczecorazczęściejwidzą„zimnąwojnę”nietylkojakokonfrontację
komunistycznegoWschoduzdemokratycznymZachodem,alejakokon-
fliktglobalny,kształtowanywdużymstopniuprzezwydarzeniazacho-
dzącewTrzecimŚwiecie(zwracającprzytymuwagę,żesamopojęcie
TrzeciŚwiatzostałouformowanepodczas„zimnejwojny”)24.Jednocześ-
niehistorycybadającyoddolneruchyprotestuzaczęlizauważaćtrans-
narodowekontakty,przepływaktywistóworazidei25.
NiejestmoimcelemzacieranieróżnicpomiędzyPolskąainnymi
częściamiświata(cobyłobyszaleńczymprzedsięwzięciem)czyargumen-
towanie,żeizolacjapaństwblokuwschodniegonieistniałainiebyłado-
tkliwa.Proponujęraczejproblematyzowanietychzjawiskwprzeciwień-
stwiedoprzedstawianiaichjakofaktówoczywistych.Jakwykazują
najnowszebadania,żelaznakurtynaniebyłaszczelna2⁶.Wwypadku
blokuwschodniego,badaczewskazująnaznaczenieOdwilżyjakopunktu
zwrotnego,rozpoczynającegogłębokieprzemianywtymregionie,atakże
większeotwarcienawpływyzewnętrzne.Zastanawiającsięnaddefinicją
2³Zob.m.in.M.Kurlansky,1968:TheYearthatRockedtheWorld,NewYork2005;
G.-R.Horn,TheSpiritof368:RebellioninWesternEuropeandNorthAmerica,
1956-1976,Oxford2007;orazEurope3s1968:VoicesofRevolt,red.R.Gildea,
J.Mark,A.Warring,Oxford2013.NatematEuropyŚrodkowo-Wschodniejzob.np.
Promisesof1968:Crisis,Illusion,Utopia,red.V.Tismaneanu,Budapest2011.Cie-
kawądyskusjęnatemat„globalnegoroku1968”zperspektywypolskichstudentów
prezentujePiotrOsękawtekścieWszyscyjesteśmyniemieckimiŻydami,w:tegoż,
My,ludziezmarca,dz.cyt.,s.296-316.
24Zob.np.J.Suri,PowerandProtest:GlobalRevolutionandtheRiseofDétente,Prin-
ceton2003;O.A.Westad,TheGlobalColdWar:ThirdWorldInterventionsandthe
MakingofOurTimes,NewYork2007.
25Zob.np.M.Klimke,TheOtherAlliance:StudentProtestinWestGermanyandthe
UnitedStates,Princeton2011;B.Hendrickson,March1968:PracticingTransna-
tionalActivismfromTunistoParis,„InternationalJournalofMiddleEastStudies”
2012,nr44,s.755-774.
2⁶NajnowszeopracowaniazwracająszczególnąuwagęnakontaktymiędzyWschodem
aZachodemwsferzekonsumpcjiiwzorców„dobregożycia”.Zob.np.Communism
Unwrapped:ConsumptioninColdWarEasternEurope,red.P.Bren,M.Neubur-
ger,Oxford2012.
23
