Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
RozdziałI
przeznasNarbutowie,różniłasięuzbrojeniemodszlachtyinnychpowiatówwo-
jewództwwileńskiegoitrockiego?BrakwzestawieniuOchmańskiegowyodręb-
nienialiczbyrohatynuniemożliwianamstwierdzenierozpowszechnieniatej
tradycyjnieruskiejbroniwlitewskimpospolitymruszeniu.Nierozróżnioneteż
zostałypancerzeodzbroipłytowych.Trudnowięcwśród8676zbrojnychzwo-
jewództwwileńskiego,trockiegoistarostważmudzkiegowyodrębnićhusarzy
ikozaków.Niemniejjednakpoodsetkachwlidzkimbronidrzewcowej(91%,
a83%wobuwojewództwach),łuków(17%a5%),aprzedewszystkimzbroi
metalowych(39%a19%)itarcz(37%a6%),możnasądzić,żechorągiewtego
powiatumiaławiększąliczbęhusarzyikozakówniżinneoddziały,choćwyposa-
żeniewbrońpalnąbyłotuniecoskromniejsze.Chorągiewlidzkabyławięcjed-
nymzlepiejwyposażonychwrynsztunekwojennyoddziałówlitewskiegopo-
spolitegoruszenia.Dalekojejjednakbyłodouzbrojeniazaciężnychpocztówli-
tewskichsłużącychwobroniepotocznej10-20latwstecz.
Niemającychuzbrojeniaochronnegowśródzaciężnychlitewskichspotyka
sięniezmiernierzadko.RdzenniLitwini,wstępującnasłużbępolską,wyposaże-
nibylinajczęściejpohusarskuwkopie,tarcze,pancerzeiprzyłbice.Kopiizacięż-
nimieliażo39%więcejniżpospolitacy.Znamiennyjestteżunichmniejszyod-
setekłuków(o7%)irohatyn(ażo63%)takcharakterystycznychdlażołnierzy
pochodzeniaruskiego.BrońwięcisposóbwalkiprzejmowaliLitwiniodPola-
ków,anieodRusinów.MikołajZawiszawstępującwszeregichorągwijazdypo-
tocznejPiotraMarcinkowskiegowkwietniu1528r.miałtylkojedenpancerz
ijedennapierśnikw4-osobowympoczcie.Blisko30latpóźniej,służącuJakuba
Leśniowolskiegow1557r.z6-osobowympocztem,miałjużczterechjednolicie
uzbrojonychwkopie,tarcze,pancerzeiprzyłbicehusarzy18.Nasposóbhusarski
przezbroiłrównieżsiebieiswychżołnierzyHieronimNarbut.Stosunkowoza-
możnychtowarzyszylitewskichstaćzresztąbyłonazakup(podnaciskiemtakich
polskichrotmistrzów,jakSieniawscyczyLeśniowolscy)droższegoekwipunku
husarskiegojużnapolskiejRusiiPodolu.PopowrociezPolskinaLitwętowa-
rzyszezachowująswójrynsztunekhusarski.Świadczyotymwyposażenieich
pocztównapopisie1567r.ChorążywiłkomirskiMikołajZawiszawystawił5
jezdnychztarczamiikopiami,AndrzejSulistrowski3konnychzkopiami,a2
zrohatynami,przyczym2wśródnichbyłowzbrojachpłytowych,a3wpance-
rzachiszyszakach.Wyposażeniehusarskie,którenazwaćmożnawówczasupol-
skim”
,powolitorowałosobiedrogęwwojskulitewskim,szczególniewubogim
pospolitymruszeniu.Wchorągwilidzkiejw1565r.byłonajwyżej2%husarzy,
aprzecieżjużw1529r.wkrólewskiejustawieosłużbieiopłaciewojennejczyta-
my:uzpanówzaś,duchownychiświeckich,każdymastawićz8służbswoichpachoł-
kadobrego,wsuknibarwistejniewsiermiędze,wpancerzudobrym,zprzyłbicą,mie-
czem,pawężąorazdrzewcemzproporcembarwistym,akońmabyćpodnimwarto-
ści4kopgroszy[...]”19.
18AGADASW85nr17k.173,nr.61k.64.
19Źródładziejowe,t.XVIIcz.2s.200.
