Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rosjanie
43
PośmierciWasylaIIIw1533r.tronwielkoksiążęcyprzeszedłnajego3-let-
niegosynaIwana.RegentkązostaławdowapozmarłymksiężnaHelenaGliń-
ska.Nastąpiładrugafalauchodźstwazterenówmoskiewskich,związanazli-
kwidacjąpróbybuntuzestronyudzielnychksiążąt,braciWasylaIII,Jerzego
IwanowiczaDymitrowskiegoiAndrzejaIwanowiczaStarickiego.Przedprze-
śladowaniamiregencjizbieglinaLitwędwajwodzowiemoskiewscy-wojewo-
dakołomnyjskiksiążęSemenFedorowiczBielskiiokolniczyIwanLacki.Biel-
skiwysłanydoSierpuchowadlaobronyprzedTataraminapisałdokrólaZyg-
muntalist,wktórymobiecywał,żejeślizostaniedobrzeprzyjęty,towślady
jegopójdziewielukniaziówiznacznychusynówbojarskich”
.Otrzymawszy
pozytywnąodpowiedźobajwodzowiezjawilisię8sierpnia1534r.w400koni
wobozieJerzegoRadziwiłławDulębachpodLubeczą.Wnastępnymroku
zwojskiemRadziwiłłaiTarnowskiegowtargnąłBielskinaSiewierszczyznę
iuczestniczyłwzdobyciuHomlaiStaroduba.Byłotopierwszewiększeczynne
wystąpienieoddziałumoskiewskiegowsłużbiejagiellońskiej.Królwyposażył
Bielskiegohojnienadaniami,nienakresachjednak,leczwwojewództwach
trockimiwileńskim,abyzachęcićwtensposóbbojarówdodalszegozbiego-
stwa.Wbrewoczekiwaniommalałoonozkażdymrokiem,takżeZygmuntSta-
ryniedałsięjużwciągnąćwprojektyBielskiegokontynuowaniawojnyzMo-
skwąireaktywowanieniezależnościksięstwabielsko-riazańskiego.
DopieroreformyaparatupaństwowegowMoskwiewlatach1549-1552
isojuszsamodzierżawiazdworiaństwemwzbudziłynowyniepokójwopozy-
cyjnychkołachbojarskich.Naczelespiskującychstronnikówbratacara
(udzielnegoksięciastarickiegoWłodzimierzaAndrejewicza)stałkniaźSie-
mionWasiljewiczRostowski.Wobawieprzedzdemaskowaniemspiskowcy
przygotowywalisiędoucieczkizagranicę.Wlipcu1554r.Rostowskiwysłał
dokrólapolskiegoswegosynaNikitęzprośbąolistyżelaznenaprzejazd
izzawiadomieniemoplanachprzekroczeniagranicywrazzubraćmi,bratanka-
miikrewniakami”
.MoskiewskiestrażegranicznezToropcaschwytałyjednak
Nikitęnarubieżylitewskiejiwtensposóbzdradasięwydała.
WyrazemwalkiopozycjibojarskiejzdworiaństwemwiernymIwanowi
Groźnemubyłostarciesiędwóchkoncepcjikierunkówpolitykizagranicznej
państwamoskiewskiego.Car,popieranyprzezszlachtęimiasta,zmierzałdo
opanowaniaInflantiwyjścianaMorzeBałtyckie.WybranaRadazAleksiejem
Adaszewem,popemSylwestremiwojewodąpułkowymkniaziemAndrzejem
KurbskimnaczelespodziewałasięnatomiastprzezwojnęzKrymemiTurcją
orazzdobyczeterytorialnenapołudniuiwschodziepowiększyćzasóbziem
bojarskich.Upierającsięprzywarianciekrymsko-tureckim,ugrupowaniebo-
jarskieuznawałokoniecznośćsojuszuzLitwąiPolskąorazdoprowadziłodo
zawieszeniabroniwInflantachw1559r.Wświetleprojagiellońskiegostano-
wiskaczłonkówWybranejRadyniecoinaczejrysująsięokolicznościprzejścia
nasłużbęmoskiewskąw1557r.starostyczerkaskiegoikaniowskiegokniazia
DymitraWiśniowieckiegoijegopóźniejszezwiązkizopozycjąbojarską.Jeśli
