Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ściszpiegowskiejnaobserwacjęianalizęprasową,ograniczającznacznie
wywiadofensywny(werbowanieinformatorów)
17
.
Umiejscowienieplacówekwywiadowczych(zazwyczajbyłyonejedno-
osobowe)przykonsulatachmiałoswojeplusyiminusy.Napewnozaletą
byłstałydopływinformacji,któreznaczniełatwiejmożnabyłouzyskaćpod
przykrywkąpracownikakonsularnego,ponieważpracakonsularnawiązała
sięzczęstymiwyjazdamiwteren,wizytamiwróżnychzakładachprzemy-
słowych,nanowostrojkach,kontaktamizróżnymiurzędnikamisowieckimi,
innymizagranicznymiprzedstawicielami,zmiejscowąPolonią,czyteżzwy-
kłymiobywatelamipaństwasowieckiego.Pozatymuzyskaneinformacjebyły
przekazywanedoWarszawywmiarębezpiecznąpocztądyplomatyczną.
Niemałeznaczeniemiałtakżesamkomfortpracyweksterytorialnejplacówce
dyplomatycznejczykonsularnej.Oprócztegotakąplacówkęłatwobyłozain-
stalować,akosztyjejfunkcjonowanianależałydoznacznieniższychaniżeli
podobnychpozastrukturąMSZ.Minusemnapewnobyłouzależnieniedzia-
łaniaplacówekodsytuacjipolitycznejpaństwa,natereniektóregosiędziałało.
Wprzypadkukonfliktuzbrojnegodyplomaciwrazzpersonelemkonsular-
nym,awięcitakżeurzędnicypracującynaetatachw„dwójce”,musieliby
opuścićdotychczasowyteren.Staranosiętemuzaradzićpoprzeztworzenie
bardziejzakonspirowanychplacówek(tzw.mob),któremiałysięujawnić
wprzypadkuwybuchuwojny.Pozatymewentualnawpadka(np.tzw.afera
Ranaw1936r.)rzucałabynegatywneświatłonacałąplacówkę
18
.
Jednakpomimopewnychwymienionychwad,wzwiązkuzespecyfiką
stalinowskiegoreżimu,natereniesowieckimdefactoinnejmożliwościpro-
wadzeniawywiadu,aniżelipoprzezplacówkiwywiadowczeprzyurzędach
konsularnych,właścicieniebyło.Głównymzadaniemplacówekwywia-
dowczychnaterenieZSRSmiałobyćprzedewszystkimpozyskiwanie
1111111
nikudoszłododekonspiracjiwielusiatekwywiadowczychdziałającychnaterenieZSRS.
Szerzejnatentematzob.np.R.Wraga,«Trust»,„Kultura”1949,nr4/21-5/22,s.156-177;
W.Michniewicz,Wielkibluffsowiecki,Chicago1991,zob.takżeH.Kuromiya,A.Pepłoński,
MiędzyWarszawąaTokio.Polsko-japońskawspółpracawywiadowcza,1904-1944,Toruń2009,
s.113-114;A.Krzak,CzerwoniAzefowie.Afera„MOCR-TRUST”,1922-1927,Warszawa2010.
17
Zob.W.Michniewicz,Wielkibluffsowiecki...,s.268;OddziałIISztabuGłównego:raport
ppłk.JózefaEnglichta,oprac.A.Grzywacz,„Arcana”1999,nr2,s.145;A.Pepłoński,Wy-
wiadpolskinaZSRR:1921-1939,Warszawa1996,s.102-105;W.Włodarkiewicz,Przed17
września1939roku.RadzieckiezagrożenieRzeczypospolitejwocenachpolskichnaczelnych
władzwojskowych1921-1939,Warszawa2002,s.62-64;M.Kruszyński,Zdziałalnościkon-
sulatupolskiegowCharkowiedopoczątkulat30.XXwieku,[w:]Stosunkipolsko-ukraińskie.
Historiaipamięć,red.J.Marszałek-Kawa,Z.Karpus,Toruń2008,s.244-246.
18
P
.Kołakowski,Czaspróby...,s.75;W.Skóra,Służbakonsularna…,s.775-777.
10
