Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kasperskibardzoszczegółowoopisałpozwolnieniuzwięzieniaipowrocie
dokraju.WWarszawie,12sierpnia1936r.,napisałobszerne164-stronicowe
sprawozdaniezprzebieguaresztowaniaipobytuwdwóchmoskiewskich
więzieniachNKWD–więzieniuspecjalnegooddziałuNKWDorazwwię-
zieniuButyrskim
42
.Zatrzymanieoficerawywiadu,którypracowałpodfik-
cyjnymnazwiskiemjakourzędnikkonsularny,rzuciłocieńnapracęperso-
nelupolskichkonsulatównaterenieZSRS,adlabolszewikówbyłtoidealny
prezent,mającyposłużyćzadowódsłusznościprowadzonejprzeznich
praktykiinwigilacjizagranicznychplacówek,ponieważone„sąwylęgar-
niamiszpiegów”.
StefanKasperskizostałwplątanywaferędośćprzypadkowo.Zpozoru
prostezadanie,polegającenaodebraniuodagentamateriałuszpiegowskie-
go,wykonywałwzastępstwiekierownikaplacówkiwywiadowczejF.8
AleksandraStpiczyńskiego
43
.Tenniemógłtegozrobić,gdyżpodwpływem
alkoholu,wnocyz15na16maja1936r.,ogodzinietrzeciejwnocyspadł
zoknakonsulatuRPwKijowieizłamałnogę.Odpowiedniopoinstruowany
przezMichniewiczaiStpiczyńskiego,KasperskipojechałdoMoskwyitam
28maja1936r.udałsięnaspotkaniezagentem,żebyodebrać,wjegomnie-
maniu,szpiegowskiemateriały.Pospotkaniuzostałaresztowanyprzez
NKWD.Agentokazałsiępodstawiony.
PoaresztowaniuKasperskiego,30maja1936r.,centrala„dwójki”wstrzy-
mała,ażdoodwołania,wszelkądziałalnośćoperacyjnąwZSRS
44
.Ztejdecyzji
wycofanosię8września1936r.Referat„Wschód”,odwołującdecyzjęz30
maja1936r.,podkreślał:„Nadaltoknaszejpracywinienbyćnormalny.Na-
leżyjednakmiećsięnabaczności,zewzględunamożliwośćprowokacji.
1111111
42
Ibidem,sygn.I.303.4.1974,k.1-164,OpracowanieS.Kasperskiegozpobytuwmoskiewskich
więzieniach,12VIII1936r.Natemataferyzob.R.Kuśnierz,AferaRana...,s.159-179.Ofi-
cjalnesowieckieprotokołyprzesłuchaniapor.StefanaKasperskiegozostałyopubliko-
wanewwydawnictwiePolskaiUkrainawlatachtrzydziestych-czterdziestychXXwieku.
Nieznanedokumentyzarchiwówsłużbspecjalnych,t.VIII,WielkiTerror:Operacjapolska
1937-1938,red.J.Bednarek,P
.Kułakowski,S.Kokiniin.,cz.I,Warszawa-Kijów2010,
s.710-783.
43
AleksanderStpiczyński(1898-1987)–byłoficeremwywiadu;wlatach1934-1936kie-
rownikiemplacówkiwywiadowczejF.8wKijowie.PoaferzeRanaodesłanydoWar-
szawy.Późniejm.in.przebywałjakoszefwywiadunaplacówcewBratysławie.Podczas
wojnybyłm.in.emisariuszemmiędzyKGAKaLondynem.SkoczekdoPolskiw1944r.;
wlatach1944-1945woflagu.Następniewlatach1945-1974pozostawałnaemigracji
wEkwadorze,w1974r.wróciłdoPolski.WksiążceWbrewwyrokowilosu(Warszawa
1981)opisałswojedoświadczeniazlat1942-1945.
44
RGWA,f.308k,op.19,d.63,l.23,Pismoreferatu„Wschód”OddziałuIISztabuGłównego
(JózefReduski)doplacówkiwywiadowczejE.10,30V1936r.
39
