Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wspólnotowarzeczywistośćrodzinywsłużbiedziecku
dzeniadziecka,wyrażonąrzymskąmaksymąPaterestquemnuptiaedemon-
strant.Władzarodzicielskaprzysługiwaławyłącznieojcu,obejmujączarówno
osobędziecka,jakimajątek.DyskryminującematkęzapisyKodeksuNapoleona
zostałyuelastycznioneprzezkomentatorów,którzystwierdzili,żewładzarodzi-
cielskaprzysługujeprzezcałyczastrwaniamałżeństwarównieżmatce.Zakrestej
władzybyłjednakżeskromny,gdyżograniczałsiędopieczynadosobądziecka.
KodeksCywilnyKrólestwaPolskiego(KCKP)byłwdużejmierzewzorowany
nakodyfikacjinapoleońskiej,przyjmowałonjakozasadęwspólnesprawowanie
władzyprzezrodzicówpozostającychwzwiązkumałżeńskim.Wprzypadku
śmierciojcawładzęrodzicielskąprzejmowałamatkaionastawałasięrównieżopie-
kunkądziecka.Zprzepisuart.237KCKPwyprowadzonoobowiązekmałżonków
utrzymaniaiwychowaniadzieci.Konsekwencjątakiegounormowaniabyłasoli-
darnaodpowiedzialnośćmajątkowaobojgarodziców.Kodeksstanowiłośrodku
karceniadomowegonsposobemzdrowiuichipostępowiwnaukachnieszko-
dliwym”.NajszerszeprawokarceniaprzewidywałZwódPrawobowiązującyna
wschodnichkresachRzeczypospolitejPolskiej,umożliwiającyzamknięciedziecka
wwięzieniunaokresoddwóchdoczterechmiesięcy.Waustriackimkodeksie
cywilnym(ABGB)zostaływyodrębnionewsposóbdyskryminującymatkęijej
uprawnieniastatuującwładzęrodzicielskąorazojcowską,naktóreskładałsię
obowiązekwychowania,dbałościożycieizdrowieorazprzyzwoiteutrzymanie,
jakrównieżrozwójfizycznyiumysłowy.Ojcawszczególnościobciążałapowin-
nośćutrzymaniadziecka,podczasgdytroskaociałoizdrowiedziecinależała
doobowiązkumatki.Obowiązekutrzymaniadzieciprzezojcazostałzdefinio-
wanybardzoszeroko,ponieważbyłskutecznyzarównowobecmatki,jakiwobec
osóbtrzecich9.Zasadątowarzyszącąprocesowiwychowaniabyłodobrodziecka.
Dzieckozkoleimiałoobowiązekposłuszeństwawolirodziców.Wprzypadku,
gdybyperswazjanieprzyniosłapożądanychrezultatów,rodzicommiałoprzysłu-
giwaćprawoupomnieniaifizycznegokarcenia.Niemieckikodekscywilny(BGB)
wprowadziłpodziałwładzyrodzicielskiejnadwazakresy:władzęojcaorazwładzę
matki10.Pierwszapozostawałaexlegewmomencieurodzeniadzieckaiobejmo-
wałazarównojegoosobę,jakimajątek.BGBtworzynietylkouprawnieniarodzica
wobecdziecka,alerównieżobowiązek,oczymświadczynaprzykładniemożność
zrezygnacjizzarządumajątkiempotomka.Zkoleiprawamatkizostałyogra-
niczonedoosobydziecka,nakładającnaniąobowiązekdbałościonie.Wspra-
wachmajątkowychtoprzejęcieprzezmatkępieczynadmajątkiemnastępowało
częściowo,gdyzachodziłaprzeszkodafaktycznawykonywaniawładzyprzez
ojca.Dlaprzejściawładzynamatkękoniecznebyłoustaniewęzłamałżeńskiego.
Wprzeciwnymwypadkuustanawianodladzieckaopiekuna.Taregulacjabyła
9M.Sieja,op.cit.,s.153.
10J.Strzebińczyk,FunkcjewładzyrodzicielskiejwustawodawstwieokresuIIRP,nActaUniver-
sitatisWratislaviensis.Prawo”1990,nr186.
17
