Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wtymosieroconymstanie
nowniewyjśćzamąż-wszystkiedobramężowskiewrazzpołową
jejwłasnychmiałyprzypaśćdzieciom,adrugąpołowęmajątkuza-
bierałamatka.ArtykułAdabolendamstatutuwarckiegotraktował
natomiastotym,żewbrewustanowieniukrólaKazimierzawdowa
pośmiercimęża,pozostającnastolcuwdowim,posiadaławszystkie
jegodobra,któremarniałynaskutekjejzłegozarządu.Stądstatut
postanawiał,żeodtądwdowamazadowalaćsięposagiemiwianem,
oddającpozostałedobraswymdzieciomikrewnym.Winterpreta-
cjiwspomnianegobadaczaustawawiślickapozbawiaławięcwdo-
węprawadozarządunaddobramidzieci,przekazującjeinnemu
opiekunowi,jejzaśpozostawałyjedyniedobraoprawne
37
.Nauwagę
zasługujetakżeopracowanieBogdanaLesińskiego,wktórympod-
jętopróbęopisaniaprawadziedziczeniakobietwPolscepóźnego
średniowiecza.Zaistotneuznaćnależyrozważaniaautoranatemat
stanowiskamężatkiwrodzinieispołeczeństwie,atakżesytuacjiko-
bietypojejowdowieniu.PodobniejaknadmienionywyżejStanisław
Roman,Lesińskiuważa,żestanowiskowdowybyłoodzawszesil-
neistabilne,azachwianiejejpozycjinastąpiłowXIViXVwieku,
codostrzegalnejestwewspomnianychwyżejustawach,któremiały
naceluograniczeniejejprawmajątkowych
38
.Wnowszychopraco-
waniachzaśkwestieprawno-majątkowewdówporuszonezostały
przezJoannęKuchtę,KatarzynęSulejorazAnnęPenkałę.Badaczki
te,analizującprzedewszystkimdokumentyprawnezwiązanezza-
warciemmałżeństwa,zwróciłyuwagęnafakt,żezabezpieczenie
majątkowewdowyodbywałosięnaetapiesporządzaniaintercyzy
przedślubnej.Stądtakwielkąwagęprzypisywanodowysokościpo-
sagu,którywXVIIiXVIIIwiekurozumianojakosumępieniężną
(doktórejczasemdołączanoklejnoty)stanowiącączęśćspadkową
zdóbrojczystychimacierzystych.Statusfinansowywdówokreśla-
łaponadto-wyprawa,którąstanowiłyprzedmiotyirzeczyruchome
przeznaczonedojejosobistegoużytku;wiano,czylisumapieniężna
zbliżonadowysokościposagu,oraztzw.oprawa,czylizabezpiecza-
niewianawrazzposagiemwformiezastawunanieruchomościach
37Por.S.Roman,Stanowiskomajątkowewdowył,s.86.Zob.teżK.Sulej,Mariaże
magnackiewXVI-XVIIIwiekunapodstawieintercyzprzedślubnych,[w:]Społeczeństwo
staropolskie.Serianova,t.3…,s.64.Zob.teżStatutaCasimiriMagni,wyd.B.Ulanowski,
„ArchiwumKomisjiPrawniczej”,t.2,Kraków1921,s.1-53(statutwielkopolski);Sta-
tutaterrestriaconventionibusCracoviensietWartensi,wyd.B.Ulanowski,„Archiwum
KomisjiPrawniczej”,t.4,Kraków1921,s.451-471(statutwarcki);StatutyKazimierza
Wielkiego,oprac.O.Balzer,Poznań1947(m.in.statutmałopolski).
38Por.B.Lesiński,Stanowiskokobietywpolskimprawie…,s.128.
12
