Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
skąpremierąTannhäuserakilkunastostronicowabroszuraChampfleury’ego
101
,
napisanapodwpływemwrażeniajakienatympisarzuikrytykuzrobiłokoncer-
towewykonaniefragmentówmuzykiWagnera(z24stycznia1860roku).Itak
otonaoczachodbiorcówrozgrywałasięswoistabitwa,którejprzestrzeniąstały
sięszpaltyprasoweorazdrukiulotne
102
,aobiektem–szerzejjeszczenieznany
kompozytorniemiecki,któregofragmentydziełnielicznimieliokazjęsłyszeć
wsalachkoncertowych,ainscenizacjeobejrzećmożnabyłowyłączniepoza
granicamikraju.Trudnowyobrazićsobiebardziejefektywnysposóbwzbudze-
niazainteresowaniaWagneremniżtaprasowawojna,przypominającanajlepsze
latafrancuskichsporówooperę–GluckaiPicciniego,operębuffaiseria–oraz
bardziejefektownąkulminacjętegoprocesuniżspektakularnaklęskaparyskiego
Tannhäuserawmarcu1861roku.Dodajmy,żespektakl,zdjętyzafiszajużpo
trzechwieczorachzpowoduprowokacjiczłonkówarystokratycznegoJockey
Clubu,poprzedziływspomnianewyżejwykonaniakoncertowefragmentów
ztejoperyorazniemniejsłynneodsamejinscenizacjipróby,którerozpoczęły
sięwewrześniupoprzedniegorokuiwczasiektórychWagnerdałsiępoznać
jakonieustępliwyobrońcaswojejkoncepcjidramatycznej
103
.Tannhäuserzapre-
zentowaćmusiałsięparyskimwidzom,rzeczjasna,wjęzykufrancuskim,co
spowodowało,żewśródzjawiskbędącychsymptomemodbiorusztukiWagnera
101
RichardWagnerparChampfleury,LibrairieNouvelle,Paris1860.Zob.także:L.Guichard,
LamusiqueetleslettresenFrance…,s.35–38.
102
CałokształtprasowychpotyczekoWagneraweFrancjiomawiaartykułK.Ellis,Wagnerism
andanti-WagnerismintheParisperiodicalpress(1852-1870),w:VonWagnerzumWagnérisme.Musik,
Literatur,Kunst,Politik,red.A.Fauser,M.Schwartz,LeipzigerUniversitätsverlag,Lepzig
1999,s.51–83orazeadem,Musiccriticisminnineteenth-centuryFrance.ULaRevueetGazettemusi-
caledeParis”,1834-80,CambridgeUniversityPress1995,rozdziałIVThemusicofthefuture.
Zob.takżeM.P
.Mrozowicki,RichardWagneretsaréception…,rozdziałIIILemusicienenexil.
103
Obiektemszczególnejdyskusjibyłsłynnybalet,któregoobecnościwoperzezażądano
odautora.Kiedytendośćochoczosięzgodziłnatęinterwencją–zgadzałosiętobowiem
zjegokoncepcjąscenwgórzeWenus–pojawiłsięproblemumiejscowieniascenytanecz-
nej.Zgodniezobowiązującąwparyskiejoperzeniepisanązasadą,baletpowinienmieścić
sięwpołowiedzieła,abyarystokraci,przybywającydoteatrugruboporozpoczęciuspek-
taklu,mogliobejrzećbędącyobiektemszczególnegozainteresowanianumer.Wagnernie
ustąpiłistałosiętozarzewiemkonfliktumiędzynimapublicznością,która,zorganizo-
wawszysięwperfekcyjnysposób(rozprowadzonowśródczłonkówJockeyClubuspecjalne
pamiątkowegwizdki),zakłóciłaprzebiegprzedstawienia.Wdoskonałysposóbopracował
tenwątekwswojejpowieścioWagnerzeImreKeszi,wplatającwdziełofikcyjnylistjed-
negozczłonkówarystokratycznegozrzeszenia,któryopisujezeszczegółamiprzebiegcałego
zajścia.Zob.I.Keszi,Niekończącasięmelodia,Kraków1984,s.341–353.Szerzejomawiam
powieśćKesziegowrozdzialeIIPortretpotrójnywtejksiążce.
~52~
