Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wydzielonezotaczającejzabudowy,tymczasemGdańsk
nowożytnywłaściwieniewytworzyłtegorodzajuform.
NawetZbrojownia–najbardziejmonumentalny,aod
stronyulicyPiwnejrównieżwyjątkowoarchitektonicznie
rozczłonkowanygdańskizabytekceglanego„północnego
renesansu”–zasadniczowpisywałasięwliniępierzei
ulicznej,podobniejakBramaZielona,RatuszStaromiejski
czyreprezentującyodmiennąjużformułęstylistyczną
DwórArtusa.Ztymwiązałasiętakżeskłonność
dopłaskiegoopracowywaniafasad.Wykuszeczy
wieżyczkinależałydorzadkości,niemówiącjuż
oryzalitachczyskrzydłachbocznych.Architektura
dawnegoGdańskaniemogławięcstanowićrealnego
wzorudlanowoczesnychbudynkówozłożonych
programachfunkcjonalnych,dotegodążących
–wzgodziezromantycznymduchemXIXwieku
–domalowniczości.Wkonsekwencjimożnaodnieść
wrażenie,żewsensieprzestrzennymdlawznoszonych
wGdańskuneorenesansowychgmachówistotniejszym
wzoremmogłybyć(jeślijużodwoływaćsiędoprzykładów
nowożytnychinordyckich)choćbyduńskiezamki
RosenborgczyFrederiksborgniżtradycjalokalna.
Taodmiennośćodrealnegogdańskiegowzorca
zeszczególnąsiłąujawniłasięwłaśniewgmachubanku
naWyspieSpichrzów,gdyżwprzeciwieństwie
dowymienionychwcześniejsiedziblokalnejadministracji,
którewybudowanojużpozaliniąnowożytnychfortyfikacji
wyznaczającychzabytkowyrdzeńmiasta,stanął
onwbezpośrednimsąsiedztwietradycyjnejzabudowy
gdańskiej.
Jeszczepoważniejsząingerencjęwobraz„dawnego
Gdańska”stanowiłabudowaWielkiejSynagogi,powstałej
wlatach1885–1887,jejwysokakopułazamknięta
spektakularnymhełmemstałasiębowiemnowym,
bardzosilnymakcentempanoramymiasta,która
odpoczątkuXVIIwiekupozostawaławzasadzie
niezmieniona135.Równocześnieprzyjętadlagdańskiej
synagogistylowakonwencjaniemieckiegoneorenesansu
czyniłazniejdokonanieszczególnenatlearchitektury
