Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
INTERDYSCYPLINARNEPODSTAWYTEORII
WARTOŚCIWEKONOMII
1.1.Wartośćwfilozofii
Wartośćjestpodstawowąkategoriąrozważanąwaksjologii,oznaczającą
wszystkococenne,godnepożądania,costanowicelludzkichdążeń.Wyodręb-
nienieaksjologiijakodziałufilozofiizaproponowanonaprzełomieXIXiXXw.,
choćzagadnieniewartościpojawiałosięwcześniejwpracachfilozofów,m.in.
D.Huma,I.Kanta,R.H.Lotzego,F.Nietzego,F.Brentana,A.Meinonga.Ter-
minu„aksjologia”użyłjakopierwszyP.LapiewLogiquedelavolonté(1902),
autrwaliłgoE.HartmannwGrundrissderAxiologie(1908).Problematyka
aksjologicznazostałarozpowszechnionadziękipracomprzedstawicielibadeń-
skiejszkołyneokantyzmu(W.Windelband,H.Rickert),przedstawicielifilozofii
kultury(W.Dilthey,E.Spranger),fenomenologii(M.Scheler,D.vonHildebrand,
N.Hartmann),neorealizmu(G.E.Moor,R.B.Perry,J.Dewey)ineopozytywizmu
(aksjologicznegoemotywizmu)[Tatarkiewicz1990,WielkaencyklopediaPWN
2005,t.29,s.13].
Przeglądliteraturypodejmującejzagadnieniaaksjologicznepozwalanawyróż-
nieniekilkukwestiispornychzwiązanychzpojęciemwartości:
–źródłowartości–rzeczymająwartośćczyteżwartośćjestimnadawana
przezczłowieka(spórmiędzyobiektywistycznymisubiektywistycznymrozumie-
niemwartości)1;
1Obiektywizmaksjologicznyzakłada,żewartościprzysługująprzedmiotomjakoichwłasno-
ści;istniejąobiektywnie,niezależnieododbierającegojeczłowieka.Subiektywizmaksjologiczny
uzależniasądyowartościachodosobistychprzeżyć,wrażeń,reakcjiemocjonalnych.Subiektywizm
głosi,żeocenywyrażająindywidualnelubzbiorowedoznania,bądźdyspozycjedotychdoznań,są
więczdaniamipsychologicznymi.Wedługsubiektywizmuaksjologicznego,wzdaniachwyrażone
sąemocje,wzruszenia(subiektywizmemocjonalny),doznaniapopędowe(subiektywizmwolunta-
rystyczny)bądźprzeżyciapoznawcze(subiektywizmintelektualistyczny).
