Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Oszczędnośćipracowitość,ojakiejwinnychdzielnicachPol-
skiniemasiępojęcia,głębokaszczerareligijność.Jakoproste
uzupełnienietychzalet,silneżycierodzinne,przywiązanie
dostaregoobyczaju.
SłowaZofiiKossak-Szczuckiejz1932r.
charakteryzującewspółczesnychŚlązaków1
Wstęp
Wartościorganizująnamświatwokółnas.Tooneczęstosąmotorem
naszegodziałania.Niezawszebywająwidoczne,werbalizowane,aleto
nanichopartejestludzkiedziałanie.Funkcjonowaniejednostek,grup
ispołeczeństwwyrastazwartościinormspołecznych,którewpływają
naistnienieładuspołecznego.Wewspółczesnymspołeczeństwieczęsto
podejmujesięproblemrozpaduwartościinormspołecznychorazich
relatywizmu.Rozpadwartościinormspołecznychtowarzyszyłjednak
społeczeństwomludzkimodzaraniaichhistoriiibyłefektempostępu-
jącychzmiangospodarczych,politycznychispołecznych.Czasypokoju
powodowałystabilizacjęwartościinormspołecznych.Zkoleistabilne
izinternalizowanewartościinormyspołecznepozwalałyprzetrwaćczasy
niepokojów,wojenigwałtownychzmianpolitycznych.
Socjologowiewswoichbadaniachczęściejkoncentrująsięnazmia-
nachwartościbądźsytemuwartości,ponieważjesttozjawiskobardziej
widoczne.Aktualnezmianypowstająwzwiązkuzezmianąsystemową
iotwarciemnasystemywartościpochodzącezZachodu.Zmianydo-
konująsię,jakpisząJanuszMariańskiiLeonSmyczek,Dodwartości
powinności(obowiązku)dowartościsamorozwojowych(samorealiza-
cyjnych),częstoocharakterzeindywidualistycznym.Aprobatawartości
samorozwojowych(niezależność,nieskrępowanie,spontaniczność,kre-
atywność),anawethedonistycznych(używanie,ekscytacja,silneemocje,
przygodyitp.),wiążesięzpróbamiodchodzeniaodtradycyjnychsys-
temówetycznych(m.in.religijnych),wrazzdążeniemdoemancypacji,
autonomizacjijednostki,orazkrytykąwszelkichautorytetów.Wdyskur-
siepolitycznymwartościpowinnościowe(wartościobowiązku)sączę-
1Źródło:E.Szramek:Śląskjakoproblemsocjologiczny.Mikołów:WydawnictwoKarola
Miarki,1934,s.69.
