Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
stodewaluowanejakoniepasującedowolnościowo-demokratycznego
społeczeństwa”2.
Takimprocesompodlegarównieżspołeczeństwopolskie.Transforma-
cjasystemowazjejzmianamiwsferzegospodarkiipolitykiuruchomiła
stopnioworównieżzmianyspołeczne,wtymprzeobrażeniawsystemie
wartości.Sątozmianywartościobywatelskich,moralnych,wartościpracy
,
rodzinyireligii.Właśnietetrzyostatniebędąprzedmiotemanalizy
.Wynika
to,popierwsze,zfaktu,żeniesposóbobjąćbadaniamiiwnikliwąanalizą
wszystkichwartości.Analizakażdejznichwartajestosobnegoopracowa-
nia.Podrugie,podjęłamsiępróbyanalizytrzechwartościzewzględuna
terenbadań,którymuczyniłamśląskiespołecznościlokalne.Towłaśnie
naterenieŚląskawokresiepowstawaniaindustrializmuukształtowałysię
trzywartości(pracy
,rodzinyireligii),którebyłycharakterystycznedla
tychspołeczności.Czynniksprawczystanowiłyuwarunkowanianaturalne
ihistoryczno-społeczne.Ospecyficetejspołecznościpisaliwokresiemię-
dzywojennymbadaczeiznawcyŚląska,jaknp.ks.EmilSzramek,wskazując
napracowitośćipobożnośćludugórnośląskiego:DHasłemGórnegoŚląska
jestwięc:Oraetlabora–módlsięipracuj!”
3
.PawełRybicki,wskazywał
wswojejpracyoŚląsku,iżmimożejesttookręgprzemysłowy
,towyraźnie
występujetukultywowaniesilnietradycyjnychiobyczajowychczynników
życia,zachowanieszacunkudoreligii,wspólnotyrodzinnejiludowej4.
Okontynuacjikierowaniasiętrzemawartościamiwspołecznościach
śląskichpisaliwokresiepowojennymetnologowie
5
.Pierwsząbyłapra-
ca.ZewzględunapowstającywpołowieXIXwiekuprzemysłciężki,
górnictwoihutnictwo–wzrosłozapotrzebowanienanowąkategorięza-
wodową:robotników
.Ówcześnirobotnicymusielisiępodporządkować
regulaminom,dyscyplinie,sumiennościisolidności,którychwymagali
niemieccypracodawcy
.Stopniowowytworzyłotospecyficznyetos,który
byłzwiązanygłówniezpracąfizyczną.Okresmiędzywojenny
,panujący
kryzysibezrobocie,umocniływartośćpracy
.Wokresierealnegosocjali-
zmudominującaideologiaipraktykadziałaniaorazmasowemigracjeza
pracądoprowadziłydojegoosłabieniaiDdualizacji”6.Zachodziłyprocesy
2J.Mariański,L.Smyczek:Przedmowa.W:Wartości,postawyiwięzimoralnewzmie-
niającymsięspołeczeństwie.Red.J.Mariański,L.Smyczek.Kraków:WydawnictwoWAM,
2008,s.7.
3E.Szramek:Śląskjakoproblem…,s.4.
4P.Rybicki:ObadaniusocjograficznymŚląska.Katowice:InstytutŚląski,1938,s.40.
5
I.Bukowska-Floreńska:Społeczno-kulturowefunkcjetradycjiwspołecznościachGórnego
Śląska.Katowice:WydawnictwoUniwersytetuŚląskiego,1987.
6
U.Swadźba:KonfliktwartościiDdualizacja”śląskiegoetosupracy.W:Esejesocjologiczne.
Red.W
.Jacher.Katowice:WydawnictwoUniwersytetuŚląskiego,2001,s.38–54.
