Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
bratemStefanempisządoIwaszkiewiczalistyzwarszawskiegogetta,
niestetyniezachowanewstawiskimarchiwum.Iwaszkiewiczposyłał
mudogettapieniądze,ajesienią1943rokuzanotowałwdzienniku:
DAtam[wgetcie]ginątacyartyścijakRomanKramsztyk,tacyzżyci
wieloletniprzyjacielejakOlekLandau[ł]–inicniemożemyzrobić.
Zopuszczonymirękamipatrzymy,jakwznosząsięburedymyzich
domów,zichciał.Tobardzotrudnedozrozumieniaidoprzeżycia.
Zrozumiećtegonawetniepróbujemy,aleprzeżyćtotrzeba”13.Trzeba
przeżyćchoćbypoto,żebydaćpotemjakąśformęistnieniazmarłym.
Iwaszkiewiczbyłświadomtejswojejroliijakopisarz,ijakoczłowiek.
Jakopisarznadawałkonturyibarwyludzkimcieniom–pisząconich;
jakoczłowiekniepozwalałprzepaśćpamięcioludziach–gromadząc
ipieczołowiciechroniącpamiątkiponich,przedewszystkimlisty.
WszakAleksanderLandaudostajeDdrugieżycie”dziękizachowanym
wStawiskujegolistom.NieinaczejmiałasięrzeczzJózefemRajnfel-
demiwieluinnymi.
ZacytowaneprzedchwilązdaniaIwaszkiewicznotujewdzienniku
krótkopotym,jakwspólniezżonąuratowałprzedśmierciądwojeŻydów
–małżeństwoKarwasserów.AocaliłzAnnąjeszczerodzinęMuszkatów,
WiesławaGelbarta,IrenęiAndrzejaKramsztykóworazichcórkęJoannę,
któratozwięźleopisała:DAnnaIwaszkiewiczjeździładoojca[czylido
AndrzejaKramsztyka]doMilanówka,abymucośzawieźćdojedzeniai
pogadaćznim,cobyłobardzoważnedlajegopsychikiisamopoczucia.
Jatrochęczasempracowałamtam[wStawisku]wogrodzie,płacilimi,
apozatymteżdawalinampieniądze,ubranieiżywność.Samaświado-
mość,żeonisięnamiopiekują,pomagałanamżyć.Dostałamzapalenia
wyrostkarobaczkowego–AnnaIwaszkiewiczzałatwiłamioperacjęw
WarszawieuswojegobliskiegokrewnegoWacławaLilpopa,znanego
chirurga.Gdybyniejejpomocitaoperacja,nieżyłabymnapewno.
Wszystkorobilibezinteresownie”14.
12
