Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
możnauznaćemigracjętzw.solidarnościowąiekonomicznąostatniej
dekadyPRL.
Określeniedokładnejliczbyobywatelipolskichemigrującychdo
Szwecjiwpierwszymokresie(1945–1956)niejestzadaniemłatwym.
WtymczasiedogrupyPolakówmieszkającychnastałewSzwecjidołą-
czyliwięźniowiehitlerowskichobozówkoncentracyjnychuratowani
wkwietniu1945rokuprzezSzwedzkiCzerwonyKrzyż(SzCK).Akcja
nazwanaflBiałeautobusy”byłarezultatemrozmówprowadzonych
przezprzedstawicielaSzCK,księciaFolkeBernadote,zHeinrichem
Himmleremiwynikałazdeklaracjiwładzszwedzkichniesieniapomocy
tym,którzybyliszczególniedoświadczeniprzezwojnę2.F.Bernadote
wykorzystałfakt,żeIIIRzeszachyliłasiękuupadkowi,ajejprzywódcy
skłonnibyliprzystąpićdonegocjacjizaliantamiizgodzilisięnaewa-
kuacjędoSzwecji21tysięcywięźniów,wśródktórych7,5tysiącastano-
wiliobywatelepolscy,główniekobiety3.Przetransportowanorównież
10tysięcywięźniównaprośbęUnitedNationsReliefandRehabilita-
tionAdministration(UNRRA),zczego5,6tysiącaposiadałoobywatel-
stwopolskie4.Łączniewpołowie1945rokuprzebywałowSzwecjiokoło
15tysięcypolskichobywateli5.
WwynikupóźniejszejrepatriacjizorganizowanejprzezTymcza-
sowyRządJednościNarodowejwWarszawieczęśćtychemigrantów
powróciładoPolski.InniudalisięnadalsząemigracjędoPalestyny,
StanówZjednoczonychlubinnychkrajów,wktórychmogliznaleźć
członkówrodzinylubdogodniejszewarunkidoosiedleniasię.Osta-
2T.Hammar:Invandringenochdensvenskautlänningspolitiken.W:Svenska
minoriteter.Enhandboksomkartläggerinvandringspolitikenochbefolkningsmino-
riteternasstälninginomdetsvenskasamhället.Red.D.Schwarz.Stockholm1966,
s.28.
3D.Basista:MisjadyplomatycznaFolkeBernadotewNiemczechw1945roku.
W:MyślpolitycznaidyplomacjawXXw.T.5.Red.P.Tomaszewski.Toruń2006,
s.32–36;F.Bernadotte:KoniecTrzeciejRzeszy.Katowice1946.Oakcjipomocy
SzCKpor.:Z.Łakociński:FolkeBernadoteiakcjaSzwedzkiegoCzerwonegoKrzyża.
flPrzeglądLekarski”1968,nr24,t.1,s.145–152;A.N.Uggla:PolacywSzwecji
wlatachIIwojnyświatowej.Gdańsk1976,s.188–196;A.Richert:Hjälpaktionen
iTysklandvåren1945.W:FolkeBernadote.EnminnesbokAv43förfatare.Red.
Å.Stavenkow.Uppsala1949,s.165–182.
ArnoldKłonczyński
4A.N.Uggla:PolacywSzwecji-zaryshistoryczny.flStudiaScandinavica”
1991,nr13,s.88;ArchiwumAktNowych(dalej:AAN),sygn.383,Generalny
Pełnomocnikds.Repatriacji(dalej:Pełn.),tłumaczenieraportudyr.H.Löfgrena
oopieceobronycywilnejnaduchodźcami,wysłany16.03.1946.
5IstniejąrozbieżnościwoszacowaniuliczbyPolaków,którzyznajdowali
sięwSzwecjiwchwilizakończeniawojny.DyrektorKomisjidoSprawCudzo-
ziemcówErnstBexeliuspodałliczbę15062;A.Kłonczyński:RepatriacjaPola-
kówzeSzwecjipoIIwojnieświatowej.flZapiskiHistoryczne”2003,t.68,z.2–3,
14
s.109–111.
