Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Nocoń:Strategienabywaniawiedzyojęzykuprzezucznia...
41
wanychuczniowiwprocesiepoznawaniajęzykaojczystegoorazdo
wykorzystywaniajakoprzedmiotuoperacjipoznawczychprzykładówję-
zykowychwyrwanychzkontekstupragmatyczno-semantycznegoalbo
ukontekstowionychwypowiedzi/tekstów.Coistotne,wyborysposobu
uczenia(strategiewykonawcze),którychdokonujenauczyciel,dookre-
ślająmiejsce,rolęimodelnaukiojęzykuwedukacjiszkolnej.Dobrze,je-
ślisątodecyzjepodjęteświadomie.
Pytania,naktóretrzebasobieodpowiedzieć,nimzaczniesięuczyć
ngramatyki",tom.in.czychodzinamowiedzęojęzyku-systemiejako
pewnejabstrakcjiczywiedzęjęzykową,tzn.osystemwdziałaniu,zak-
centemnapragmatykęisemantykę31,owiedzęzdefunkcjonalizowaną
czyfunkcjonalnieokreśloną32,owiedzęodtwarzanączyraczejświa-
domośćjęzykowąirefleksjęnadjęzykiem,owiedzęterminologiczno-defi-
nicyjnączypojęciową.Totakżepytanieostopieńnaukowościwiedzy
ojęzyku/językowejuczonejwszkolne—czypowinnotobyćnmałejęzy-
koznawstwo"zzachowaniemporządkuwewnętrznegodyscyplinynauko-
wej,coprowadzidozautonomizowaniaszkolnejnaukiojęzykujakonieza-
leżnegoobszarukształceniapolonistycznego;czyorganizacjaicharakter
tejwiedzypowinnybyćcałkieminne(bardziejpotoczny,zdroworozsąd-
kowy,doświadczeniowy,ukonkretnionyobrazjęzykaijegosystemu,
przyswajanywintegracjiztreściamiinnegotypu).Wbrewwspółczesnym
tendencjomdokwestionowaniawszystkiego,cowypracowałaszkołapozy-
tywistyczna(nastawionanawiedzętypunaukowego),odpowiedzinate
pytaniawcaleniesąprosteiniemusząbyćjednoznaczne—możliwajest
przecieżwiedzapomiędzy.
Wracającdodyskusjinatematnaukiojęzykuwewspółczesnejszkole
idogłównegoprzedmiotusporu:czymożeistniećkształceniejęzykowe
wszkolebezwiedzyojęzyku—jestemzdania,żenie.Tomit,żemożliwe
jestbudowaniekompetencjiwykonawczychbezkomponentówpoznaw-
czych;chodziraczejotypwiedzy,nieowiedzęsamąwsobie.Samoczyn-
nyrozwójkompetencjijęzykowej(którejskładnikiemjestwiedzasystemo-
wo-normatywna)następujewprocesiesocjalizacji,zadaniaszkołysąinne
(inaczejpocobybyła).Problemwtym,że,jakpiszeKowalikowa,nWiado-
mościjakoskładnikwiedzywinnyzawszebezpośredniobądźpośrednio
przekładaćsięnakonkretnedziałania:wprocesietransformacji(wiado-
mość—umiejętność)albofunkcjonowaćjakoichpodstawa"33.
31Zob.więcej:J.NOCOŃ:Wiedzaojęzykuczywiedzajęzykowa?...
32Uczyćfunkcjonalniegramatykimożnanaróżnesposoby,niemajednegomodelu
dydaktycznego;chodziłobyozarysowaniewyraźnychgranicmiędzyfunkcjonalnąanie-
funkcjonalnąmetodąuczenia(się)ojęzyku.
33J.KOWALIKOWA:Kształceniejęzykowe.Teoriadlapraktyki.W:Polonistawszko-
le...,s.86.
