Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Światprzed»rewolucj¹»neolityczn¹
Ryci9
Różnesposobywykorzysta-
niatechnikinaciskowejprzez
Indianamerykańskich
prawę),którypozwalałuzyskiwaćodłupkiookreślonejformie,
najbardziejprzydatnejdospełnianiaprzezniewymaganejfunk-
cji.Formytemogłybyćtrójkątne(coodpowiadałonp.funk-
cjigrotówoszczepów),owalneiprostokątne(coodpowiadało
np.funkcjomnoży).Technikaprzygotowaniardzenidoodbi-
janiaodnichodłupkówopożądanychkształtachnazywana
jest„lewaluaską”(odśrodkowopaleolitycznegostanowiskaLe-
vallois-PerretnaprzedmieściachParyża),aotrzymywanew
tensposóbodłupki–„ostrzamilewaluaskimi”i„odłupkamile-
waluaskimi”.Początkowostosowanogłównietzw.technikęle-
waluaskąpreferencyjną,którapozwalałanaodbijanieod
rdzenia1-3odłupków.Później,poprzezpozyskanieodłupków
oddzielającychprzygotowanąkrawędźrdzenialewaluaskie-
go,uzyskanomożliwośćjegodalszejeksploatacji.Tabardziej
oszczędnaeksploatacjardzeniokreślanajestjako„technika
lewaluaskatypurecurrent”.
Kolejnymetapemrozwojutechnikiodbijaniaodłupków
opredeterminowanejformiebyłotakieprzygotowanierdze-
nia,którenietylkopozwalałonauzyskanieokreślonejformy
prostokątnych,wydłużonychodłupków(zwanychwiórami),ale
takżenapełnewykorzystanieobjętościbryłykamienia,conie
byłomożliweprzytechnicelewaluaskiej.
Przyprodukcjinarzędzizrdzeninieprzygotowanychoraz
stosująctechnikęlewaluaską,odłupkipozyskiwanouderzając
bezpośredniowbryłękamieniatwardym(np.krzemiennym)lub
miękkim(np.wykonanymzpiaskowca)tłukiemkamiennym.Nie-
kiedyobrabianyprzedmiotkładziononatwardejpodstawce,
uzyskującefektkontruderzenia.Równolegledorozwojutech-
nikipolegającejnaprzygotowaniurdzeniastosowanobardziej
złożonesposobyodbijaniaodłupków(np.uderzającniebez-
pośredniowpowierzchniębryłykamienia,leczwkościanelub
rogowenarzędziepośredniczące).Dopierowzaawansowanym
stadiumtechnikiwiórowejpojawiłsięnowysposóboddziela-
niawiórów,wktórymstosowanonacisknarzędziem(tzw.na-
ciskaczem)wykonanymzsurowcóworganicznych(kościirogu).
Technikanaciskowastosowanabyłatakżedoformowa-
niabardziejzaawansowanychnarzędzirdzeniowych,np.ostrzy
liściowatych.
Wymienionetechnikiłupaniakamieniastosowanoprzede
wszystkimdoobróbkiskałtwardych,główniekrzemionkowych.
Doskałtakichnależąkrzemienie,rogowce,czertyiradiola-
ryty,atakżekwarce,kwarcytyilimnokwarcyty;sięganotak-
żeposkaływulkaniczne,np.obsydianyiandezyty.
Badanianadsurowcamikamiennymisąważnenietylko
dlarekonstrukcjitechnikobróbkikamienia,aletakżedla
poznaniasposobówzaopatrywaniasięwsurowcekamienne
grupludności,sposobóweksploatacjitychsurowcóworazkon-
taktówpomiędzyposzczególnymispołecznościami.
16
