Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Cywilizacja
Ryci33
MostUBeinanapłyciźnie
jezioraTaungthaman(Ama-
rapura,Birma)wybudowany
zdrewnatekowegow1.poł.
XIXw.,odługości1,2km
NowedrogizaczętotakżebudowaćwStanachZjednoczonych.Najstarszautwar-
dzonadrogazostałazbudowanaw1794r.Byłatodrogapłatna,przynoszącazresztą
niemałezyskijejbudowniczym,leczokoło1835r.nastąpiłkryzysdrógpłatnych,co
spowodowałozmianywsystemiebudowyiwfinansowaniu.Najbardziejznanądrogą
byłaNationalRoad,biegnącaprzezAppalachyzCumberlandwMarylandziedoIllinois.
Drogątąjechaliliczniemigrancilubteżpędzilistadaowiec,trzodychlewnej,bydła.
PodwzględembudowydrógsąsiadkaStanów-Kanadabyłaopóźniona,atogłównie
zewzględunamniejsząliczbęludnościitrudnościnaturygeograficznej.Dalej,zgod-
niezindiańskimzwyczajem,podróżowanotamkonnolubzbiegiemrzek.Budowane
zpnidrzewdroginiezdawałyegzaminuiniewystarczałynadługo.Zimąnajszybciej
inajlepiejpodróżowanosaniami.
Nowoczesnedrogibudowałyimperiakolonialnewkoloniach,bądźtozpowodów
militarnych,bądźgospodarczych.WIndiachinwestorembyłam.in.armiabrytyjska,
podktórejnadzoremprowadzonopomiary,sypanonasypy,organizowanosłużby
ochronydrógwceluprzeciwdziałaniabandytyzmowi.
Wwiększościkrajówświatadroginiebyłybezpieczne.Plagąbyłyrozboje.Władze
wwielukrajachorganizowałyekspedycjekarneprzeciwkobandytom,aleichskutecz-
nośćniebyłanajwiększa,chociażzdarzałosię,takjaknp.wpaństwachniemieckich,
żeznacznieograniczonobandytyzm.NatomiastwAmeryceŁacińskiejbandytyzmbył
prawdziwymnieszczęściem.Bandyci,zwanibandolero,wręczsparaliżowalikomuni-
kacjędyliżansową.Podróżeodbywałysiępodosłonąspecjalniewynajętychoddziałów
zbrojnych,lecznawetosłonawojskaniebyławystarczająca,gdyżtonierazsamiżołnie-
rze,spragnieniłatwychłupów,występowaliwrolibandytów.Niekiedyskuteczniejszą
metodąbyłowynajmowaniebandytówdoochronyprzedinnymibandytami,lubteż,jak
weWłoszech,uiszczanieokupu,którybandyciściągaliodprzejeżdżających.Walkęban-
dytyzmowiwypowiedziałylicznerządy,nawetwtakegzotycznychkrajach,jakbeduiń-
skamonarchiawahhabicka(saudyjska).Zarozbójkaranosrogo,konfiskatąmienia,ale
ikarąśmiercitakże.Toposkutkowało.Dziękitemuznówożywiłsięhandelnatraktach
arabskich,dziękiczemudokasszejkówznówwpływaływiększekwotypieniężne.
Osobynajbogatszeidobrzeurodzoneniekorzystałyzdyliżansówisamejeździły
wtowarzystwiewłasnychpojazdów.Pozapojazdamiochronyisłużbyjechaływozy
budowadrógwStanach
Zjednoczonych
bandytyzm
55
