Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚwiatwXVIIwieku
dowałysiępodpanowaniemmuzułmańskim.Terenem
otwartymdlamisjonarzy,przedewszystkimkatolic-
kich,byłyobakontynentyamerykańskie,gdziechrze-
ściaństwoniemusiałokonkurowaćzjakąkolwiekinną
religiąmonoteistyczną,leczjedyniezpoliteistycznymi
wierzeniamiposzczególnychplemionindiańskich,
pozbawionymispójnegofundamentudoktrynalne-
go.Podobnierzeczprzedstawiałasięwodniesieniu
dowierzeńplemionAfrykiŚrodkowejiPołudniowej;
inaczejnatomiastproblemtenwyglądałwAfrycePół-
nocnej,gdziejeszczewewczesnymśredniowieczusil-
nąpozycjęzdobyłislam,którywnastępnychstuleciach
niemalcałkowiciezdominowałtęczęśćkontynentu
istopnioworozszerzałzasięgswegooddziaływania
corazbardziejnapołudnie.Doszczególnieostrej
rywalizacjiobutychreligiimonoteistycznychdoszło
naterytoriumEtiopii,któraposzczycićsięmogła
chrześcijańskącywilizacjąostarożytnymrodowo-
dzie.WiekXVIIzapisałsięwdziejachchrześciaństwa
rozwojemmisji(przedewszystkimkatolickich)także
nakontynencieazjatyckim,zwłaszczanaterenach
DalekiegoWschodu,gdziewsposóbbardzowyraź-
nywystąpiłproblemtzw.inkulturacji.OdkrycieAu-
straliinastąpiłodopierow1770r.,dotegoteżczasu
rdzennimieszkańcyowegokontynentutrwaliprzy
Ryci10
rodzimychwierzeniachpierwotnych.
RembrandtHarmenszoon
vanRijn,Modlącysięstarzec,
Katolicyzm
1661(ClevelandMuseum
ofArt)
Największyzodłamówchrześciaństwa,ukonstytuowanywpostaciwielona-
rodowegoKościołakatolickiegopodzwierzchnictwemkażdegokolejnegobisku-
paRzymu(papieża),noszącegotytuł„wikariuszaChrystusa”(vicariusChristi)i„naj-
wyższegokapłana”(summuspontifex),doznałwpoprzednimstuleciubardzoznacz-
negoosłabieniawskutekpowstaniawspólnotprotestanckich,którezerwałyłącz-
nośćzeStolicąApostolską.Wniektórychkrajachnowopowstałewspólnotyzy-
skałyprzytympoparciezestronywładzyświeckiej,anp.wkrólestwachskandy-
nawskichrównieżstatusKościołówpaństwowych,codoprowadziłodoniemal
całkowitegounicestwieniakatolicyzmuwtychkrajach.ZdrugiejstronyKościół
katolickiwkraczałteżwXVIIstuleciewewnętrzniewzmocnionyreformamizaini-
cjowanyminaSoborzeTrydenckim(1545-1563)irealizowanymiprzezkolejnych
papieżyorazgronobiskupówzposzczególnychkrajów,wspomaganychwtym
dzieleprzeznowopowstałezakonyipierwszezgromadzeniazakonne(przedewszyst-
kimjezuitów,aoboknichtakżeoratorianów,późniejpiarów,misjonarzy-lazary-
stów,duchaczyiin.).Utratawieluwiernychnarzeczwspólnotprotestanckich(także
anglikańskiej)zostaławpewnymstopniu„zrekompensowana”przezpozyska-
nienowychwiernychwAmerycePołudniowejiŚrodkowej(wmniejszymstop-
niuPółnocnej),atakżewEuropieŚrodkowo-Wschodniej,gdzieczęśćprawosławnej
hierarchiiiduchowieństwaprzystąpiładouniizRzymem(Brześć1596,Użhorod
1646).
WXVIIw.zasiadałonaStolicyPiotrowejkilkuwybitnychpapieży,spośród
którychwymienićnależyKlemensaVIII(1592-1605),niegdyślegatapapieskiego
osłabienieKościoła
katolickiego
wzmacniającereformy
nowiwierni
25
