Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ogólnacharakterystykastulecia
Ryci7
Ceremoniawlożymasońskiej
(XV|||-wiecznysztychzezbio-
rówMuséeduGrandeOrient
deFrance,Paryż)
1748do1800r.ludnośćPruspodwoiłasię,aliczbamieszkańcówBerlinapowiększyła
siępięciokrotniepomiędzy1700a1797r.Wzrosttenzostałspowodowanyspad-
kiemwskaźnikaśmiertelnościprzywciążutrzymującymsięwysokimwskaźniku
narodzin.Dużemiasta,zewzględunalepszeniżnawsiachwarunkiżycia,mimoże
wskaźnikumieralnościwciążprzewyższałtamwskaźnikrodności,rozwijałysiępod
względemdemograficznym,ówniezpowodunapływającychmasludzizewsi.
WokresieOświeceniacywilizowanyświatwszedłweręstatystyczną.TerminDsta-
tystykaDmiałbyćużytyporazpierwszyprzezGottfriedaAchenwallaw1749r.
ZkoleiSzwedzijakopierwsiprzyjęliw1748r.prawonakładającenawszystkiepa-
rafieobowiązekopracowywaniatabelarycznychzestawieńludnościowych.Naich
podstawieprzygotowywanosumaryczneujęcia.działalnościązajmowałasię,
funkcjonującaod1756r.TabularCommission.Jejczłonek,PerWargentin,opubliko-
wałw1766r.tabliceśmiertelnościdlalat1756-1763.Stopniowowprowadzano
takżepowszechnespisyludności.Obowiązkowyspisco10latustanowiławSta-
nachZjednoczonychkonstytucja.Pierwszycenzusmiałmiejscew1790r.,chociaż
wConnecticutodbyłsięjużw1756r.,awMassachusettsw1764r.WPrusachza
panowaniaFryderykaIIklerprotestanckibyłzobowiązanydorejestracjifaktów
narodzin,śmierciiślubów.W1741r.pruskipastorJohannPeterSussmilch
opublikowałzestawienieniemieckichdemograficznychdanychstatystycznych.
W1786r.weFrancjiwybitnymatematykPierreSimonedeLaplacezaproponował
oszacowanieliczbyludnościpoprzezzastosowaniemetodyreprezentacji.Nato-
miastw1760r.DanielBernoulliprzedstawiłnaposiedzeniuAkademiiNauk
wParyżuanalizędanychdotyczącychśmiertelnościspowodowanejospą.Matema-
tyczniewyliczyłmożliwośćprzedłużeniatrwaniażycialudzkiegowsytuacjiwyeli-
minowaniaospyjakoprzyczynyśmierci.
WiekXVIII,identyfikowanyzepokąOświecenia,przynióafirmacjęludzkiego
rozumu,aprzedewszystkimodwagęposługiwaniasięnim.Wolnamyślstałasię
istotąOświecenia,ajegodewizązawołanie:DOdważsiębyćmądrymD(Sapereaude).
21
wzrostliczbyludności
erastatystyczna
szacowanie
liczbyludności
przewrótumysłowy