Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
RozdziałI
Wybraneelementyspołeczno-gospodarcze
Wwynikuwalkstoczonychw1914r.Mazurybardzoucierpiały.Niemiecka
KomisjaSzacunkowaStratWojennychpowołanaw1914r.ujawniłaogrom
tychstrat.Wielemiastiwsizostałozniszczonych.Wedługwyliczeńszacunko-
wychokoło320tys.ludziszukałoschronienianainnychobszarachniemiec-
kichniedotkniętychwojną.Dużoludnościcywilnejzostałowymordowanej
przezwojskarosyjskiezarzekomeszpiegostwo,akilkatysięcywywiezionona
Syberię.Płodyrolnezebranew1914r.zostałyzniszczonealbozarekwirowane
przezRosjanlubNiemców.Stanowiłotopoważnezagrożenieegzystencjitych,
którzypozostali.Natomiastpowracającyuciekinierzyzastawaliczęstoznisz-
czonezabudowaniaiogołoconązzapasównajbliższąokolicę.Stratymaterial-
newymienionaKomisjaszacowałana1,5miliardamarek.Wkwocietej
uwzględnionom.in.ubytek135tys.koni,350tys.krówi200tys.świń119.
Guberniasuwalskabyłaprzedpierwsząwojnąświatowąnajbardziejzacofa-
nymobszaremwKrólestwiePolskim.Występowałatutajniskaprodukcyjność
ziemiiniskadochodowość-najniższawKrólestwie.ElżbietaKaczyńskawyja-
śniatozjawiskonietylkowadliwąwewnętrznąstrukturąekonomiczną,alesta-
łymupośledzeniemwporównaniuzinnymi,nawetnajsłabszymi,guberniami.
Guberniasuwalskaw1912r.zaliczałasiędonajsłabiejzaludnionychwKróle-
stwie.ŚredniazaludnieniawKrólestwiewynosiła103osobyna1km2,awgu-
bernisuwalskiej-45120.Słabezaludnieniewystępowałozwłaszczanaobszarze
międzySuwałkamiaGrodnem.Wynikałotom.in.ztego,żewystępowałytu
obficiemoczaryibłota(upruskiebłota”)orazkompleksyleśne121.
GuberniasuwalskanależaładonajbardziejzniszczonychwKrólestwiePol-
skimwpoczątkowymokresiewojny.MarekPrzeniosłonapodstawieinforma-
cjizawartychwuGazecieŚwiątecznej”zestycznia1915r.pisze,żeudachunad
głowąpozbawionychbyłookoło30000osób”122.Dużestratywzniszczonych
budynkachponiosłateżguberniałomżyńska.Naterenachwiejskichwłasność
ziemianbyłazniszczonaw16,6%,achłopskaw26,1%123.
Ludność
Wedługspisuz1910r.wPrusachWschodnichbyło81,4%Niemców,17,3%
stanowiliobcojęzyczni,aużywającyjęzykaniemieckiegoiinnego1,3%.Lud-
119A.Kossert,Mazury-zapomnianepołudniePrusWschodnich,tłum.B.Ostrowska,Warszawa2004,
s.182-186;OdeportacjicywilnejludnościniemieckiejzPrusWschodnichinteresującyartykułna-
pisałhistorykrosyjskiSergiejG.Nielipowicz,Nasilenieokkupirowannychtieritorijrassmatriwałoskak
rezerwprotiwnika.InternirowanijeczastiżitielejWostocznojPrussiiGaliciiiBukowinyw1914-1915,
uWojenno-IstoriczeskijŻurnał”2000,nr2,s.60-69.
120E.Kaczyńska,Guberniasuwalskawświetleoficjalnychdanychstatystycznych1866-1914,[w:]Studia
imateriałydodziejówSuwalszczyzny,pr.zb.podred.J.Antoniewicza,Białystok1965,s.283-286,299.
121S.Srokowski,Zarysgeografifizycznejziempolsko-litewsko-ruskich,Kijów1918,s.77.
122M.Przeniosło,ChłopiKrólestwaPolskiegowlatach1914-1918,Kielce2003,s.45-46.
123Ibidem,s.47.
