Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kaszubimityczni–FlorianaCeynowydyskursnarodotwórczy
giemaludźmi.Jeślibylioniprzedstawianiwformachwieloręcznychlub
wielogłowych,świadczyłotooichartystycznymwyolbrzymieniu,postaci
poetycznej,którapodkreślaćmiałaniezwykłąmoc.Wetnograficzno-histo-
rycznejopowieściCeynowypradawniKaszubiwierzyliwnieśmiertel-
nośćduszyorazwnagrodęzadobre,akaręzazłeuczynki.Dowodemna
tosą,wedługautorarozprawy,elementyświatawartościwistniejących
wtradycjiludowejpodaniachilegendach.Najstarszeceremoniałyreligij-
neodbywałysięwszczególniepięknychwarunkachnatury,nawolnym
powietrzu.Późniejpojawiłysięspecjalnemiejsca,np.kamienieofiarne,
przyktórychodbywałosięsądzeniewinnychiwykonywaniewyroków.
Ceynowawspominarównieżodawnychkapłanachkaszubskich,którzyje-
ślisłużylibogomświatła,mielibiałekoniewróżebne(np.końzchramuna
rugijskiejArkonie),zaśjeśliczcilibogówsiłciemności,wówczasużywali
dowróżbwswychświątyniachczarnychwierzchowców(z.VI,s.94).
OstatniepartierozprawyCeynowyzwiązanesązrozwojempiśmien-
nictwainaukiwśródnajdawniejszychKaszubów14.Jakzaznaczabadacz,
niebyłyonenadmiernierozwinięte,kapłaniznalijednakrunyitozaich
pomocązapisywalipodstawowetreści.Wedługautorapracykaszubskie
runywykazująpodobieństwodopismaSkandynawówigłagolicySłowian
południowych(z.VI,s.96).Pradawnegopismakaszubskiegoużywano
wbardzoograniczonymwymiarze,niespisanownimnp.najstarszego
prawa.Jednakże,mimobrakupisemnychprzykładów,zazorganizowaną
formęcywilizacjiKaszubimielizwyczajowezasadywspółżyciaspołecz-
nego,potrafilibudowaćosadyimiasta,czyzorganizowaćhandelzinny-
mikulturamiswoichsąsiadów.Choćnieużywalinazwgodzin,dnioraz
roku,znalijednakzasadykalendarzaksiężycowego.
JęzykkaszubskiwujęciuCeynowypozostajewciążtensam,coprzed
tysiącemlat,gdyżprzechowywanyjestprzezprostylud(z.VI,s.97).Za
najstarszekaszubskiezabytkipodajebadaczzapisyrunicznewMikorzy-
nie,pow.ostrzeszowski,choćprzecieżniejesttokulturowyobszarPomo-
rza.OwesłowiańskierunymożnaodnaleźćwkaszubskimzapisieCey-
nowynZmjrKmjetProve”,nZmjrWójinBochdanzLnavoji”(z.VI,s.97).
Ceynowaprzyznaje,żewtakichformachjęzykowychmogłysięznaleźć
1111111
14OdnośniedoznajomościpismaprzezSłowianorazwynikającejztegokoncepcji
Słowapatrz,m.in.:W.Surowiecki,Ocharakterachpismarunicznegoudawnych
barbarzyńcóweuropejskichzdomniemaniemostanieoświecenia,nRocznikiTowa-
rzystwaKrólewskiegoWarszawskiegoPrzyjaciółNauk”1832,t.XVI;M.Olszew-
ski,OświataSłowianpogańskich,nPamiętnikNaukowy”1837,t.III,z.9;A.Mickie-
wicz,Literaturasłowiańska.Kurspierwszy,oprac.J.Maślanka,przeł.L.Płoszewski,
Warszawa1997.
41
