Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Nieziszczalnemarzenie
polityki,którąbędziemożnawykorzystaćdoocenyiporównania
zesobąliberalizmu,nacjonalizmuirealizmu.
Musimysobieodpowiedziećnadwapodstawowepytania
onaturzeludzkiej.Popierwsze,czyludziesąponadwszystko
istotamispołecznymi,czyjednakbardziejsensownejestpodkreś-
lanieichindywidualności?Innymisłowy:czyludziesąwłaściwie
zwierzętamispołecznymi,któreusilniestarająsiępozyskaćprze-
strzeńdlaswojejindywidualności,czyjednostkamizawierający-
mimiędzysobąumowyspołeczne?Podrugie,czynaszewładze
umysłowedotegostopniasięrozwinęły,żepotrafimyosiągnąć
jakiśogólnykonsensusmoralnywkwestiitego,cookreśladobre
życie?Czypotrafimyosiągnąćzgodęcodopierwszychzasad?
Wedługmniejesteśmyistotamigłębokospołecznymiod
początkudokońcanaszegożycia,aindywidualizmjestrzeczą
drugorzędną-conieznaczy,żenieistotną.Ponadtoniedasię
osiągnąćwspólnegozrozumieniapierwszychzasad,chociażmoże
istniećwtejkwestiiogólnazgodawobrębieposzczególnychgrup.
Ponieważniemauniwersalnychprawdwodniesieniudotego,co
sięskładanadobreżycie,międzyjednostkamiigrupamimogą
jednakpowstaćfundamentalnespory.
Liberalizmbagatelizujespołecznąnaturęczłowiekawtak
dużymstopniu,żeprawiejąpomija,traktującludziwgruncie
rzeczyjakopodmiotyatomistyczne.Liberałowiemądrzepod-
kreślająjednak,żeniejestmożliwe,abyśmyprzybliżylisiędo
jakiejśpowszechnejzgodywkwestiitego,coskładasięnadobre
życie.Innymisłowy,poglądliberalizmunaludzkąnaturęzgadza
sięzmoimwpunkciedrugim,leczniepierwszym.Tymczasem
nacjonalizmirealizmwspółgrajązludzkąnaturą,cotłumaczy
nietylkoto,dlaczegopokonująliberalizm,kiedyznajdąsięznim
wkonflikcie,aletakżedlaczegostanowiągłównesiłynapędowe
stosunkówmiędzynarodowych.Nacjonalizmirealizmniezwra-
cajązbytniejuwaginajednostki.
Przywszystkichtychróżnicachomawianetrzyideologie
łączyzesobąjednaistotnacecha:wszystkiekładąwielkinacisk
naprzetrwanie,moimzdaniemzaś-narodydążądoposiadania
własnegopaństwazewzględunato,żejesttonajlepszysposóbna
10
