Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
RYSZARDKOWALCZYKiWIELKOPOLSKIESZKICEREGIONALISTYCZNE
polscenaprogu1843rokuiZnalazłemwPoznaniuiwWielkopolsce,wielumę-
żówpoświęcającychsięzaszczytniedlaogółuśZdolnychprofessorów,którymby
oddałahołdEuropa,gdybyznałanasząrodzinnąmowę;–Ludzipraktycznych,
nieskazitelnejcnoty,nieutrudzonejczynności.Ludzicharakteru,wprywatnem
iwpublicznemżyciu.CisąmniejliczniwprawdzieśRzadcynawetdodam
zboleścią,aleichprzykładniejeststraconymatakpełneizdroweziarno,uro-
dzajwprzyszłościrokuje71.
1.4.Ideapatriotyzmu
Nagrunciewielkopolskimdoideiaktywizmupodmiotowego,czyli
bezinteresownegozaangażowaniazarównospołecznego,jakitwórczego,na-
wiązywałmiędzyinnymiksiądzKamilJuliuszKantak(1881-1976),gdypisał
opatriotyzmieiMiłośćojczyznynazywamypatryotyzmem.Jakkażdacnota,tak
ipatryotyzmniespadaznieba.Nieoznaczabowiemmiłościojczyznyjaknaj-
czulsze,jaknajtkliwszeuczucie(ś),alejakkażdacnotawyrażapewiennastrój
woliorazczynnościzniegopłynące72.Głównymbowiemprzedmiotemmiłości
ojczyznyjest–jakpisałksiądzZygmuntŁoziński(1870-1932)–miłośćnaro-
du,coteżznajdujewyrazwpotocznymjęzyku,którypracę,namiłościojczyzny
opartą,nazywawprzeciwieństwiedotendencyjkosmopolitycznych,narodową73.
Czyminnymjestjednakpracadlanaroduipracawduchunarodowym.Pracą
dlanaroduwznaczeniunajszerszemjestkażdapracauczciwa.(ś)Przezpracę
narodowąalbowduchunarodowymprowadzonąrozumiesiędziałalnośćskiero-
wanąświadomiekupomnożeniusiłnarodubądźduchowych,bądźpolitycznych,
bądźkulturalnychiekonomicznych74.
Patriotyzmściślewięcwiążesięnietylkozpojęciemmiłościojczyzny
orazpracąnarodowąipracąprowadzonąwduchunarodowym,lecztakżezka-
tegoriąnarodowości,którejutrzymanieiprzetrwanie,podobniejakzachowanie
ziemiojczystej,wymagastosownegowysiłku.Wkażdymrazie–pisałw1843
rokuanonimowyautornałamachpoznańskiegonRokupodwzględemoświa-
ty,przemysłuiwypadkówczasowych”–zachowanieiutrzymanieNarodowo-
ścinienatempolega,abyśmyżywokształtjejtylkołzamiuniesienialubboleści
polewali;żebyśmyjejokruchyjakzasuszonezielewherbarzuojczystejpamięci
podziwialilubodrobactwachronili;alenatem,żebyśmyspólnenaroducałego
krewieństwoprzecierazpoczuli,miłościązapłonęlibraterską,iżebyśmypoznali,
iżkażdegoznasżyciezosobnajestcząstkąrzeczywistążywotaNarodu,żebyśmy
życienaszezNarodowościżyciemstopiwszy,nawłasnejrodzimejposadziejako
naródzasiadłszy,samodzielniewewłaściwynamsposóbsamisięrozwijaliirośli,
71
W.Wężyk,Pierwszewrażeniapodróżnego,nRok1843podwzględemoświaty,przemysłu
iwypadkówczasowych”1843,t.II,s.135.
72
K.J.Kantak,Obowiązkispołeczneinarodowe,Poznań1908,s.49.
73
Ks.Z.Łoziński,Chrześcijańskamiłośćojczyznyipracanarodowa,Gniezno1920,s.2.
74
Ibidem,ss.43i44.
