Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rzekajasna,rzekaciemna.NadWisłą.(Improwizacja)…
13
bijałsięwyrazzadumaniaimelancholii,twarzwybladła,cera
śniada,zarostużadnegoprawie.Zdawałsiępogrążonywzamy-
śleniu3.
AutorWieżysiedmiuwodzów(Poznań1850),utworu,którybez
wahanianazwępoetyckimarcydziełem,odpoczątkuszokował
otoczenie:jakoniepokorny,krnąbrnyuczeń,wyrzuconyzeszkoły,
ostentacyjnieobnoszącysięzeswojąbiedącygan,podejrzewany
itropionyprzezszpiclipolskipatriota,radykałspołeczny,żądający
prawdlaludu,isłowianofilzaciekły,mążTeklizParczewskich
Zmorskiej,którązdwójkądzieci(ZbigniewąiMasławem)porzucił,
byudaćsięwwielelattrwającątułaczkęnaBałkanach,Europie
ŚrodkowejiZachodniej.Żonajednakgoniezostawiła—pielęgno-
waławDreźnie,gdybyłjużśmiertelniechory.Umarłpojednany
zTeklą,spoczywanadrezdeńskimcmentarzutużobokjakżeinnej
osobowości:KazimierzaBrodzińskiego4.
DotejpobieżnejcharakterystykidorzućmyinnącechęZmor-
skiego:byłwybitnymDkłótnikiem”,czyliczłowiekiemswarliwym,
wrażliwym,ostrymwsądach,DKruk”—botakgonazywanoze
względunaśniadąceręikręconeczarnewłosy—jużjakocygan
niecierpiałFilleborna,takżeentuzjastówswegotalentu—Edwarda
DembowskiegoiWincentegoPola.Bardzoróżnychludzizniechęcił
dosiebieradykalnymi,ba,obraźliwymisądami.ODembowskim,
któremuwrecenzjizabrakłosłów,bywychwalaćLesława,napisał,
gdytenskrytykowałpowierzchownośćpolskiegoDludoznawstwa”,
wsposóbnastępujący:
OtozazłemamDTygodnikowi”,żewnimnapotykamczasemar-
tykułkrzyczący—tojest,wktórymbrakuniesieniaserdecznego
zastępująbujniezasianewykrzykniki.Najokropniejnamnożony
tymiznakamiartykułNotatkizpodróży(n.52—1813).Dziwię
się,jakmogliściegoumieścić?Dziwięsię,jakszanownyprzez
swenieoszacowaneserceiuczciwośćEdwardD.mógłtaknapi-
sać?Gdybymmógłnachwilętęmyślprzypuścić,sądziłbym,że
chciałwyśmiaćisparodiowaćusiłowaniakuwejrzeniuwżycie
Luduizbadaniajegoskarbów.Alepomyślećtakonimbyłoby
podłością—zacnościjegocharakteruniewielusprostanawet
3W.Szymanowski:Literaciwarszawscy.W:S.Szymanowski,A.Nie-
wiarowski:Wspomnieniaocyganeriiwarszawskiej.Oprac.J.W.Gomulicki.
Warszawa1964,s.54—59;ówDCygan”,zwanyteżLeonem,toZmorski.
4Zob.T.Zmorska:PrzyczynekdowspomnieniaoRomanieZmorskim.DKło-
sy”1885,nr1063;H.Syska:SynMazowsza.OpowieśćoRomanieZmorskim.
Warszawa1953.
