Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp1zgenezyTheVarietiesofReligiousExperience...
17
sieprzygotowywaniawykładów:DBędąonemówiłyopsychologiiświadoń
mościreligijnejwjejrozwiniętymstanie,anieantropologicznym.Chcę
zacytowaćtyledokumentówzpierwszejręki,iletylkozdołam,doń
tyczącychróżnychelementówiczynników,którewchodząwzakrespoń
trzebyreligijnejczłowieka.Jestempewien,żedużoniezrobię,bomoja
poważnaedukacjawtymprzedmiociemusiwcałościzostaćzakończona
wciągunastępnychczternastumiesięcy,wprzerwachmiędzyinnymi
ciężkimipracami”10.Wtedyteżzaplanował,żedrugaczęśćwykładówbęń
dziebardziejfilozoficznaitechniczna.Niestety,wrazzrozpoczęciempiń
sania1wiosną1899roku1rozpoczęłysiętrwająceażdokońcażycia
kłopotyzsercem,ijużjesieniątegorokumusiałporazpierwszyprzeń
sunąćterminwykładów.Wtedyteżrozpocząłpisanie.Wiosną1900roku
pracanadwykładaminabrałatempaiwliściez13kwietniadoMiss
FrancesdeMorsemógłzawrzećczęstoprzytaczanesłowastanowiące
esencjęjegowykładów:DProblem,zaktórysięwziąłem,jesttrudny:po
pierwsze,obronić(wbrewwszelkimuprzedzeniommojej»klasy«)»doń
świadczenie«przeciw»filozofii«,jakostanowiąceprawdziwykręgosłup
życiareligijnego1mamnamyślimodlitwę,przewodnictwoiwszystkie
tegorodzajubezpośrednieiprywatneodczuciawporównaniuzwysokiń
miiszlachetnymiogólnymipoglądamionaszymprzeznaczeniuisensie
świata;podrugie,sprawić,abysłuchaczlubczytelnikuwierzyłwto,wco
jasamwierzęniezbicie,żechoćwszystkieszczególnemanifestacjereligii
mogąbyćabsurdalne(toznaczyichwierzeniaiteorie),tojejżyciejako
całośćstanowinajważniejsząfunkcjęludzkości.Bojęsię,żezadanieto
jestnieomalniewykonalneimogęmuniepodołać,leczjeprzedsięwziąć
1tomójaktreligijny”11.
Jesienią1900rokuprzesłałdoEdynburgalistzplanemwykładów,
wtedyjeszczeproponując,żewygłositakżeczęśćdrugą,Dwysoceabstrakń
cyjną”,mającąnosićtytułZadaniafilozofiireligii.Wartprzytoczeniajest
planpierwszejczęściwykładów,wtedyzaproponowany,któryjasnopoń
kazujeto,coJamesuważałzadeskryptywnyelementwswymdziele:
DWykłady
IVII1Czyreligiajest»nerwicą«?
IVII1Czyreligiajest»przeżytkiem«?
VIII1Rzeczywistośćrzeczyniewidzialnych.
IIIV1Raznarodzeniipostawazdrowomyślności.
IIIV1Choradusza.
IIVI1Osobowośćheterogeniczna,podwójnienarodzeniiodkupień
nie.
10W.James:TheVarietiesofReligiousExperience...,DTheTextofVarietes”,s.524.
11TheLettersofWilliamJames...,s.1261127.Kursywaworyginale.
21WilliamaJamesa...
