Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22|PodróżNaczelnikaPaństwaJózefaPiłsudskiegodoRumuniiwewrześniu1922roku
natransportzOdessy,aleteżodmówiłprzeprowadzeniademonstracjizbrojnejwo-
becarmiiZURLnafronciebukowińskim64.
WtymczasienastąpiłopogorszeniesytuacjistrategicznejRumunii.Wkierun-
kugranicynaDniestrzeprzemieszczałysiębowiemoddziałyArmiiCzerwonej,na-
tomiastwBudapeszcie21marca1919r.miejscowibolszewicyogłosilipowstanie
WęgierskiejRepublikiRad.Groziłoto,zdaniempolskiegoMSZ,wzięciemRumunii
wkleszczeiotwarciemjejnazmasowanąpropagandęrewolucyjną.Przewidywano,
iżwtejsytuacjistaniesięonazwolenniczkąustanowieniawspólnejgranicyzRPoraz
zawarciakonwencjiwojskowejasekurującejobakrajeprzedzakusamizaborczymi
zestronybolszewikówiUkraińców,zagrażającychpolskiemustanowiposiadania
wMałopolsceWschodniej,arumuńskiemunaBukowinieiwBesarabii.Roman
Dmowski,polskidelegatnakonferencję,starałsięwkońcukwietnia1919r.uzmy-
słowićaliantom,iżzajęcieMałopolskiWschodniejprzezwojskaRosjiSowieckiej
ipołączeniezezbolszewizowanymiWęgramiuczynicałąEuropęŚrodkowąpodatną
naoddziaływanieagitacjikomunistycznej.WtychokolicznościachdlaPolskiwyda-
wałosiębezwarunkowokoniecznedoprowadzeniedowspólnejgranicyzRumunią
–njedynymkrajemwEuropieWschodniej–jaktwierdziłDmowski–dążącymdo
porządkuiskłonnymdopomocywjegoutrzymaniu”65.
WtymsamymczasiezjawiłsięwParyżujakoprzedstawicielNaczelnegoDo-
wództwaWPgen.TadeuszRozwadowski.Wśródkluczowychzadań,jakiemiałdo
wypełnienia,znajdowałosiędoprowadzeniepoprzezKNPdozawarciazRumunią
układówwojskowychasekurującychobapaństwaprzedzagrożeniemukraińskim
ibolszewickimorazotwarcieprzezterytoriumtegopaństwabezpiecznejliniikomu-
nikacyjnejłączącejPolskęzZachodem,albowiemszlakprzezNiemcyczyAustrię
64GeneralulHenriBerthelot.Memoriișicorespondenfd1916–1919,IntroduceredeG.E.Torrey,Bu-
cure§ti2012,s.409;W.Rezmer,Misjagen.RobertaLamezanadeSalinswRumuniiw1919r.,w:Hi-
storyczneikulturoweaspektyrelacjipolsko-rumuńskich=Aspecteleistoriceșicluturalealerelafiilor
polono-romȃne,red.K.Stempel-Gancarczyk,E.Wieruszewska-Calistru,Suceava2016,s.157–161;
H.Walczak,Problemukraiński…,s.13–14.
65T.Zbyszewski,MemoriałdotyczącystosunkuPolskidoRumuniiz28III1919,nr6.9.IV-19,
AAN,KNP,t.85,k.30–31;D.H.Miller,MyDiaryattheConferenceofParis,vol.X,NewYork
1924,s.319–488,za:T.Komarnicki,RebirthofthePolishRepublic.StudyintheDiplomaticHistory
ofEurope1914–1920,London1957(stądcytat);M.Klimecki,Rumuniawobecpolsko-ukraińskiej
wojnywGalicji(Małopolsce)Wschodniejwlatach1918–1919,w:Wewspólnocienarodówikultur.
Wkręgurelacjipolsko-rumuńskich.Materiałyzsympozjum=Comunitateapopoarelorșicurturilor.
Ȋnlumearelafilorpolono-romȃne.Materialelesimpozionului,red.S.Iachimovschi,E.Wieruszewska,
Suceava2008,s.131–134;H.Walczak,Problemukraiński…,s.15.
