Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
CZĘŚĆI
włoskie,alemielidużeznaczenieprzyujawnianiubrutalnościwłoskiejwojnyiuży-
ciagazu,zważywszyżemiędzynarodowaopiniapublicznadawaławiększykredyt
zaufaniaeuropejskimlekarzomniżetiopskimwładzom.
Wniosekztegojestprosty:armiaabisyńskadałabymożeradęoprzećsięinwazji
przeprowadzonejmniejszymisiłami,tymiplanowanymiprzezDeBonowroku
1932,aleniemiałażadnejtakiejmożliwościwobecmasyludziiśrodków,jakich
życzyłsobieMussolini.Wieluuczestnikówkampanii(począwszyodBadoglia),
atakżeówcześnieksperciwojskowiorazpóźniejsibadaczeutrzymywali,żeHajle
Syllasjepowinienbyłzrezygnowaćzbezcelowejkonfrontacjiczołowej,zatoposta-
wićnapartyzantkę,pozwalającsiłomwłoskimiśćnaprzódwgłąbwrogiegoteryto-
rium,abyzamęczyćjeizadusićlicznymimałymiatakami.Tymczasemzarozumia-
łośćibrakkulturywojennejrzekomoskłoniłycesarzadonarażeniaswoicharmiina
zniszczenieprzezprzeważającesiłyBadoglia,czymuprościłdrogędowłoskiego
triumfu.Oprócztego,żejesienią1935rokuniemożnabyłojeszczeprzewidzieć
wyjątkowychrozmiarówwłoskiejofensywy,opinieteniebiorątakżepoduwagę
kontekstu:HajleSyllasje(choćbyłświadomy,żetylkomiędzynarodowainterwen-
cjamożegouratować)niemiałalternatywy,niemógłprzecieżsprzeniewierzyćsię
kulturzeitradycjiabisyńskiej,zawszedążącejdowielkiejbitwypolowej(wktórej
wielurasówiżołnierzybyłopewnychwygranej).TakżeCesarstwoEtiopskie,opar-
tenawykorzystywaniumaschłopskichiwojskowympodporządkowaniuostatnio
podbitychterenów,niebyłoażtaktrwałe,żemogłobezryzykazaakceptowaćczę-
ściowąwłoskąokupację.HajleSyllasjezachowywałsięwięctak,jaktegowymagały
jegoluditradycja,tj.zmobilizowałarmierasów,anastępnieosobiścieobjąłdo-
wództwowostatniejbitwiepodMaiCeu,wktórejuczestniczyłkierującdziałkiem
Oerlikon.Zostałaonawprawdzieprzegrana,alenatyleocaliłajegoosobistypre-
stiż,żewroku1941miałotwartądrogędopowrotu.
Siływłoskie.Armia
Włoskamobilizacjaprzybrałanadzwyczajnerozmiary,ainwazjaEtiopiipod
względemliczbyżołnierzy,obfitościinowoczesnościsprzętuorazszybkości
przygotowaństałasięnajwiększądotychczasowąwojnąkolonialną45.Tylko
późniejszewojnywIndochinachiAlgieriibyłyznaczniejsze46.
45PodstawoweźródłopodwzględemobfitościinformacjitoRelazionesull’attivitdsvoltaperl’esigenza
AO,wydaneprzezMinisterstwoWojnyiwwielkimpośpiechuopublikowanewpaździerniku1936
rokuprzezpodsekretarzaBaistrocchiego,abydomagaćsiędlasiebieiarmiiudziałuwzwycięstwie.
Wieletamniezawszesensownychinformacjiiliczb(wykorzystujemytoźródło,przywołującjejako
RelazioneBaistrocchi[SprawozdanieBaistrocchiego]).NiestetyWydziałHistorycznyWojskLądowych
nieplanujejeszczeopracowaniaszczegółowegoopisukampanii.Nanaszeszczęścieogólnahistoria
wojnyjestuważnieizumiaremzrekonstruowanawA.DelBoca,Laconquistadell’impero,op.cit.,apo-
nownieprzejrzana,wrazzcennymiuwagamiizwykłymdlategoautorabogactwembibliograficznym,
wN.Labanca,Oltremare,op.cit.Dziełanajwiększychprotagonistów,którepojawiłysięodrazupo
wojnie,niemajązbytdużejwartości,gdyżsązbytniopodwpływemtriumfalistycznegoklimatuepoki
orazwymagańautopromocji.Podkreślmytylko,żewszyscyukrywająużyciebronichemicznej.
46Porównywaniejestoczywiścieniemożliwe,począwszyodfaktu,żeIndochinyiAlgierianiebyły
