Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BartoszKruszyński
Zpolskiejperspektywyhistorycznejsątowdużejczęściludzie,októrych
zapomniałyjużichrodziny,regionczykraj.
Wlatach1914-1918żołnierzewojskniemieckichprowadzilibardzoin-
tensywnąkorespondencjęzrodzinami,kolegamiorazznajomymi.Wśród
nichbyliPolacyzunifikowaniwmundurachkoloruFeldgrau,którympowy-
buchuwojnynieograniczanomożliwościkorespondencji.Wlistachtych
mogliużywaćnawetjęzykapolskiego.Należytutajdodać,żelistywysłane
byłymiędzyfrontem,atyłami(rodzinnymidomami)orazmiędzyróżnymi
frontamiijednostkami.Korespondencjawychodzącazfrontuzazwyczaj
przechodziłaprzezcenzurędanejjednostki.Stałąpraktykąbyłoto,żedo-
wództwonp.pułkupodczasdyslokacjiczasowoblokowałokorespondencję.
Choćistniałateżmetodaobejściawojskowejcenzuryiprzekazaniakore-
spondencjikoledze,któryjechałdodomunaurlop.Wówczastenwrzucał
listydoskrzynkipocztowejlubdostarczałkorespondencjęosobiście,jeżeli
byłztejsamejmiejscowości.
Jednocześniewwarunkachwojennychniemieckapocztawojskowafunk-
cjonowałajakdobrzenaoliwionymechanizm.Przesyłkizfrontubyłytrak-
towanezwielkąestymąorazwysyłanedrogąkolejową.Niemiałoprzytym
znaczenia,czyjesttokorespondencjaod/dooficeraczyzwykłegoszerego-
wego.WojskoniemieckiepodczasIwojnyświatowejstałosięwtymwzglę-
dzierekordzistą.Przyjmujesiębowiem,żewlatach1914-1918niemiecka
pocztawojskowawysłałazewszystkichfrontóważ30miliardówlistów!!!
Francuskapocztawojskowawysłaławtymczasietylko10miliardówlistów.
NatomiastnaFroncieZachodnimjednostkiImperiumBrytyjskiegowysyłały
tygodniowo20milionówlistów13.
Obokkorespondencjirównieżfotografiafrontowapodczastegokonfliktu
przyjęłacharaktermasowy.Szczególniecharakterystycznebyływówczasdla
niemieckichsiłzbrojnychkartypocztowe,naktórychnaprawejstroniepa-
pierufotograficznegoumieszczanorubrykidokorespondencjiiwpisania
13
H.Martha,WarLetters:CommunicationbetweenFrontandHomeFront,[w:]
1914-1918-online.InternationalEncyclopediaoftheFirstWorldWar,ed.byUte
Daniel,PeterGatrell,OliverJanz,HeatherJones,JenniferKeene,AlanKramer,and
BillNasson,issuedbyFreieUniversitätBerlin[dostęp:8.10.2014];C.Stiaccini,War
Letters(Italy),[w:]1914-1918-online.InternationalEncyclopediaoftheFirstWorld
War,ed.byUteDaniel,PeterGatrell,OliverJanz,HeatherJones,JenniferKeene,
AlanKramer,andBillNasson,issuedbyFreieUniversitätBerlin,Berlin2015-05-19.
DOI:10.15463/ie1418.10643.Translatedby:Mazhar,NoorGiovanni,Berlin2014-
10-08.DOI:10.15463/ie1418.10362[dostęp:17.02.2022].
10
