Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
RozdziałI
Uważamtozaniesłuszne.Liczbabateriimusiałasięcorazbardziejzwięk-
szać,ponieważjejdziałaniebyłocorazmniejsze.Mamtunamyślidziałanie
taktyczne,aniemożliwościmaterialne.Wojnastraciłatempoiprzeistoczyła
sięwwojnępozycyjną.Celemwalki,którapolegałananatarciachczołowych,
stałosiędążeniedozniszczeniajaknajwiększejilościprzeciwnika.
WalkiweFlandriisierpień–listopad1917
Bitwętęnależykrótkoomówićjakopunktzwrotnywdziałaniachwojen-
nychprzeciwnikanafronciezachodnim.Jestonaostatnimnatarciemwwiel-
kimstyluprzeciwniemieckiemufrontowiwedługówczesnychprawideł,jest
szczególniewyraźnymprzykłademokrutnychzmagań,przeciągającychsię
miesiącamiibezrozstrzygnięcia.BezpośrednioponiejnastąpiłoCambrai.
PozycjeniemieckienaprzeciwYpresprzebiegałypowiększejczęściprzez
terenmokry,którytylkodziękistarannejkanalizacjipozostawałpowyżejwody
gruntowej.Pozycjebyłydobrzerozbudowane,jaktylkonatopozwalałaprzy-
roda;wszelkimiśrodkamizamaskowanebetonowegniazdakarabinówmaszy-
nowychtworzyłykościecobrony.
Rowówniebyło,ponieważnatychmiastzapełniłybysięwodą.
Natarcieangielskiepoprzedziłodwudziestoczterodnioweprzygotowanie
artyleryjskie.Wpierwszychośmiudniachmiałabyćrozbitaniemieckaartyle-
ria,którastałazmasowananadrogachpołożonychwzdłużgrobli;przeznastęp-
nychszesnaściednimiałbićogieńniszczącynawszystkieurządzeniaobronne
ikomunikacje.Taulewagranatówznowuzmieniłakrajwbagno,jakimbyłpo-
przednio;takżenielicznedrogibiegnącepogroblachsilnieucierpiały.
31lipcaogodzinie4m.30czasuletniegonatarła5armiaangielskasiedmio-
madywizjamiwpierwszymrzucieidotarłapóźnympopołudniemnajakie
5kmwgłąbniemieckichpozycji;potemnastąpiłyszaloneprzeciwnatarcianie-
mieckieiodrzuciłyAnglikówna1,5kmzpowrotem.Choćodtegodniatoczy-
łysięwalkipiechoty,prowadzonezobustronwmniejszychramach,aleznaj-
większymnapięciemizaciętością,inieustawały,tojednaknajbliższenatarcie
nawielkąskalęmogłoruszyćdopierozadwatygodnie,tj.16sierpnia.Bezdro-
żeniezmierzonegobagnaikoniecznośćpodciągnięciaartyleriiwymusiłytę
przerwę.
Dochwili,gdywalkiwpaździernikuutknęływkrwiibłocie,Anglicywdarli
sięna14-kilometrowymfroncienagłębokość9km;tazdobyczterenubezja-
kiegokolwiekrozstrzygnięciakosztowałanacierającegookoło400000ludzi,
obrońcęokoło200000ludzi.Wysiłkiwalczącychzobustronbyłynadludzkie,
czegodowodemsąwstrząsająceopisyuczestników.
BitwaweFlandriimiałabezwątpieniazdrowepodstawystrategiczne.Angli-
cystanęliprzedsilniewstrząśniętąarmiąfrancuską,wktórejponatarciachNi-
velle’azachodziływypadkipoważnychbuntów.Leczsposóbtaktycznegoprze-
prowadzeniatejdecyzjiwykazujejasnobezsilnośćówczesnejtechnikinatarcia
Koalicji.Natarcieczołowe,potygodnietrwającymhuraganieartyleryjskim,
