Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Naukowcy,badacze,analitycywojenikonfliktów,m.in.AlvinTofler,Her-
friedMunhler,JosephNye,JonBarnet,BolesławBalcerowicz,JacekRegina-
-Zacharskizwracająuwagęnaskalęizmieniającysięcharaktertychwydarzeń
po1945roku.Drugawojnaświatowabyłanajbardziejkrwawymkonfliktem
naświecie.Hekatombą,poktórejświatmiałnigdywięcejniedopuścićdo
wojny.Wbrewoptymistycznymgłosomoflkońcuhistorii”,wizjipokojowej
egzystencjidrugapołowaXXwiekuokazałasięokresem,wktórymwystąpiło
najwięcejwojenikonfliktów.
Powyższeujęcieproblemuwojenikonfliktówzbrojnychwidocznejest
takżewcześniej,m.in.RobertGerwarthwopisiepierwszejwojnyświatowej
koncentrujesięnaskutkachwojnyipowojennychrealiachdwudziestolecia
międzywojennego.Wskazuje,żepo1918rokuwEuropiezaczęływybuchać
nowe,krwaweiniebezpiecznekonflikty.Resentymentypowstałepodczas
pierwszejwojnyświatowejniosłynowykryzysierupcjęprzemocy18.
Ważnajestcharakterystykawojen,naktórązwracauwagęLawrance
Friedman.Wedługautorafl[…]wokresiepo1945rokuliczbawojenmiędzy-
państwowychpozostawałaniska,adowojnymiędzywielkimimocarstwami
wogóleniedoszło.Jednakżezdanychdotyczącychwojendomowychwyła-
niasięinnyobraz.Ichliczbapo1945rokustopnioworosłaiosiągnęłamak-
simumnapoczątkulatdziewięćdziesiątych.W2014rokunaświecietoczyło
się40konfliktówzbrojnych(osześćwięcejniżwrokupoprzednim,najwięcej
od1999roku).Stałysięoneteżbardziejkrwawe:okołojednejczwartejznich
pochłonęłoponad90%ogółuofiarśmiertelnych[…]”19.Naważnątendencję
wkontekściewojenperyferyjnychwskazujePaulWilliams,podkreślając,iż
rok1945jestmomentemprzełomowym,poktórymfl[…]możnadostrzecwy-
raźneprzetaczaniesięszczególnegonasileniakonfliktówzregionunaregion.
OdpołowylatdziewięćdziesiątychXXwiekuświatowymzagłębiemkon-
fliktówokazujesięAfrykaSubsaharyjska”20.Topokazujezasadnośćanalizy
światowychperyferiiieksplanacjęprzyczyn,mechanizmów,któreprowadzą
dopowstawaniawojenwtychregionach.
Zatem,jeślipo1945rokuodnotowujesięrekordowąliczbęwojenikon-
fliktów(nieglobalnych,leczmniejszych–lokalnych,domowych,wtym
wojenperyferyjnych),aichkonsekwencjąjestogromnaliczbaofiar,liczne
zniszczeniaistratytodlaczegowpercepcjiświatowejspołecznościświatjest
bezpieczny,awojnysączymśobcym,odległymiabstrakcyjnym?Niniejsza
pracajestspojrzeniemzperspektywyzarównomilitarnych,jakrównież,
anawetprzedewszystkim,zagrożeńpozamilitarnych.Dynamiczny
18
R.Gerwarth,Pokonani.Dlaczegopierwszawojnaświatowasięniezakończyła,DomWydaw-
niczyRebis,Poznań2017,s.284–285.
19
L.Friedman,Przyszławojna,WydawnictwoBellona,OżarówMazowiecki2019,
s.14–15.
20
P.D.Williams,Wojna,[w:]Studiabezpieczeństwa,WydawnictwoUniwersytetuJagiel-
lońskiego,Kraków2012,s.155–157.
13
