Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dotyczącychróżnychsferżyciaspołecznego(budowanieleprozoriów,
ustanawianiepraw-nakazówizakazówdlazakażonych)10.
Szczególnemiejscewbibliografiiprzedmiotuzajmujenzaraza
ateńska”
.Jesttonajwcześniejszy,logicznyidokładnyzapisoepidemii,
którawystąpiławAtenachiAttycew429r.p.n.e.podczaswojny
domowejmiędzyGrekami,nazywanejobecniewojnąpeloponeską.
WiedzęowydarzeniachczerpiemyzopisuhistorykaTukidydesa,który
zracjiwysokiegourodzeniabyłdowódcągreckiejarmii,spędziłwiele
latnawojnieiprowadziłregularnezapisywydarzeń.
Chorobapojawiłasięwdrugimrokutrwaniakonfliktu.Miała
doskonałewarunki,bysięrozprzestrzeniać,ponieważmieszkańcy
Atenwobliczuzagrożeniaprzenieślisięzokolicznychwiosekiwysp
domiasta.Zgromadzeninamałejpowierzchniludziemusielitłoczyć
sięimieszkaćwtrudnychwarunkach.
Tukidydesw430r.p.n.e.opisałdokładnieichronologicznie
objawychorobyidrogijejszerzenia,uwzględniłspostrzeżeniadoty-
cząceodpornościpozakażeniuorazdługotrwałezdrowotnekonse-
kwencjedlaludzi,którzyprzeżylichorobę,np.utratępamięcilub
nieodwracalnezmiany,jakutratadystalnychczęścikończyn11.Leka-
rze,mimowysiłków,niemoglipomócchorym.Zarażalisiępodczas
pracyiumierali.nTrupyleżałystosami,chorzytarzalisiępoulicach
iwokółźródełnawpółżywizpragnienia.Takżeświątyniepełnebyły
trupów.Odrzucanowszystkiezwyczajepogrzebowe.Każdygrzebał
trupy,gdziemógł.Zarazabyłateżpierwszymhasłemdoszerzeniasię
wmieściewszelkiegoinnegobezprawia”12.Podobneopisyzachowań
ludzipodczasepidemiipowstawaływkolejnychwiekach,abezrad-
nośćwobecśmiercitowarzyszyłaludzkościnękanejprzezchoroby
10W.H.VanBrakel,op.cit.;M.D.Grmek,op.cit.,s.229;J.Skalski,MedycynawPol-
sceodczasównajdawniejszychdoupadkuIRzeczypospolitej,PZWL,Warszawa2016,
s.40-44.
11Tukidydes,Wojnapeloponeska,księgaII,przekł.K.Kumaniecki,nCzytelnik”
,
Warszawa2003,s.11-12.
12R.Turasiewicz,Tukidydes,ZakładNarodowyim.Ossolińskich,Wrocław1987,
s.31.
16
1.Wojnyiepidemie,wprowadzeniehistoryczne