Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
suHarisa,gdziewystępujeanonimowekarłowatebóstwo(nmw)46,które
jestporównywanezmałpą,pawianem(Dasen1993:62),mającymrównież
funkcjęapotropaiczną(Perraud2002:321).Wkontekściepołudniowych
cechBesaistotnapozostajekwestiaodnoszącasiędocharakterystycznego
nakryciagłowykarłowategobóstwa.H.Bonnet(1952:102)zasugerował,
żenakryciegłowywpostacistrusichpiór47(Dasen1993:62)możezostać
wyprowadzoneodboginiAnuket,boginikataraktnilowych,łączonejzob-
szaremNubii48(Pinch2002b:186;Malaise1990:692–693;Romano1980:
41),czczonejnawyspieElefantyna49,którejświętymzwierzęciembyła
gazela.WikonografiijestAnuketwyobrażanapodpostaciąkobietytrzy-
mającejberłopapirusowe50,nagłowienatomiastnoszącejwysokąkoronę
46Natematterminuzob.Dasen1993:30.
47Okazjonalniekarłowatebóstwonosipojedynczepióronagłowie,jakpodkreślam.in.
V.Dasen(1993:62,tabl.9IA,zob.teżprzyp.52).
48ZMeroe,jednejzświątyńznajdującejsięprzydrodzeprocesyjnej(KC104),pocho-
dzibazazwyrzeźbionymistopamiBesa;zob.Shinnie1986:fot.34.PonadtowMeroe
odkrytoświątynięflboga-lwa”
,usytuowanąnaszczyciewzgórzautworzonegozżużlu
pozostałegopowytopieżelaza.Świątyniaskładałasięzdwóchmałychpomieszczeń
otoczonychkamiennymmurem.Murbyłprzyozdobionyreliefami,współcześniepra-
wieniewidocznymiinieczytelnymi.Dopierwszegozpomieszczeńprowadziłokilka
stopni.Pierwotnie,zdaniemodkrywców,flankowałyjedwakamiennelwy,jednego
znichodnalezionoinsitu.Obecnośćtychzwierzątorazodkryciewświątynistelizna-
pisemmeroickim,zawierającymimięboga-lwa–Apedemak(bógwojny),skłoniłoba-
daczydowiązaniaobiektusakralnegowłaśnieztymbóstwem.Posągzimieniemkróla
Tekerideamanistanowijednązprzesłanekdatowaniatejbudowli(145–165przedChr.)
(Shinnie1986:100;Bard2008:318;Harkless2006:111inn.;zob.teżWelsby1998:118).
OwyobrażeniuBesawkontekściesolarnymwświątyniApedemakiwMusawwarat
es-Sufrazob.Török2011:291.ZnanejesttakżewyobrażenieBesawidniejącenako-
lumnadziewświątyniwNapata(GebelBarkal)kuszyckiegofaraonaTharki(690–664
przedChr.);zob.Dasen1993:62;Török2002:198,199;zob.teżRitner2009:516inn.
ZMeroepochodzirównieżnaczyniezdobionewyobrażeniemtwarzyBesa;zob.Török
1997:530.UHetytówlewsymbolizowałm.in.bogawojnyizarazyTakkihau(?);zob.
Taracha2008:185.Nieodłącznymbogiem,towarzyszemboga-burza,byłWesezzeili,
którywedługpewnegopodania,nosiłwśródbogówmianofllew”.WkolekcjiPetrie
MuseumofEgyptianArchaeologyznajdująsiępochodzącezMeroefajansoweamulety
wyobrażająceBesa[UC43944]orazjegowizerunek(twarz),zwyraźniezaznaczonymi
zębami[UC43932].
49WskładtriadyzElefantynywchodzili:bógChnumorazboginieSatetiAnuket;zob.
m.in.Černý1952:130;Seidlmayer1999:178–179;Bator2012:279.Wszystkietrzywy-
mienionebóstwabyłytraktowanejakojednagrupazwiązanazcorocznymwylewem
Nilu(Pinch2002a:186).
50Zob.Besetzberłempapirusowym(Bosse-Griffiths1977:105).NatematBesetzob.
Altenmüller1975c:731.Boginiwróżnorodnejformieikonograficznejniekiedytakże
ukazywanabywaławciąży.JakzaznaczaG.Pinch(2002b:119),Bestet,jakodivinemoth-
er,możestanowićformęIzydylubHathor.
—29—
