Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
badawczabyłajednakzarazempróbąprzezwyciężeniapsychoanalitycznej
interpretacjizjawiskliterackich-słuszniezakładającej,żepewneaspek-
tyformalneitreściowedziełorazniektórecechykonwencji,odczytywa-
newalegorycznymstyluodbioru,ujawniająswójwłaściwy,utajonysens.
Wkonsekwencjijednakliterackapsychoanalizanieustanniekuszonajest
niekończącąsiępodejrzliwością,którejostatecznąperspektywąjestinter-
pretacjaparanoiczna,zakładająca,żewszystkieskładnikidziełaielemen-
tykonwencjimająsensukryty,zrozumiaływyłączniewwynikuzastoso-
wanianarzędzipsychoanalitycznych3.
Kompozycjamojejksiążkirekonstruowałatakiwłaśnietokrefleksji:
pierwszyrozdziałprzynosiłarcheologicznąanalizękształtuoświecenio-
wejepistemeorazówczesnejmentalité,ujętejwkarbykrytycznegorozu-
muireglamentującejdostęptreściirracjonalnychoraznadprzyrodzonych
dosferydyskursupublicznego-takżewjegowymiarzeestetycznym.Pró-
bowałemwnimodpowiedziećnapytanieoto,wjakisposóbswoistość
fundamentalnychdlafantastykigrozytematówirozwiązańkompozy-
cyjnychsytuujejąwperspektywieskonstruowanychwdobieoświecenia
kryteriów(nie)rozumu.Wrozdzialedrugimpoddałempróbieadekwat-
nośćkilkuFreudowskichpojęć(niesamowitego,wyparcia,powrotuwy-
partegoorazfantazjowania)doopisuzajmującejmniekonwencjiliterac-
kiej,poddawanejnierzadkooglądowiwperspektywiepsychoanalitycznej
(przeztakichbadaczy,jakLouisVax).Rozdziałtrzeciprezentowałprak-
tycznekonsekwencjekompozycyjne,wynikającedlafantastykiliterackiej
zrealizowaniawjejramachokreślonychschematówpoznawczychkultu-
ryeuropejskiej,skupiającsięgłównienafabularnejsekwencjikonfron-
tacjiznniemożliwym”
,stanowiącejzwyklepunktkulminacyjnyopowie-
ścifantastycznej,izestawiającjąztzw.pierwszoosobowyminarracjami
obłędu(frst-personnarrativesofmadness),którychpoetykareprezentu-
jeiodzwierciedlabardzozbliżoneschematypoznawcze.Wzakończeniu
zaśprzedstawiłemwynikającezpodjętejrefleksjiwnioskiikonsekwen-
cjedefinicyjne,którepozwalały,jaksądzę,spojrzećnaówskomplikowa-
wanegoprzezMichelaFoucaultawSłowachirzeczachwpamiętnymzaleceniu,byta
nszukałaswegoprzedmiotupostronienieświadomychprocesówcechującychsystem
danejkultury”
.M.Foucault,Słowairzeczy.Archeologianaukhumanistycznych.Tom2,
przeł.T.Komendant,Gdańsk2005,s.211.
3
Zob.G.Deleuze,FivePropositionsonPsychoanalysis,[w:]tenże,DesertIslandsand
OtherTexts1953-1974,przeł.M.Taormina,LosAngeles2004.
