Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wprowadzenie
1.1.Termoregulacjawczasiewysiłkufizycznego
Poszukiwanieskutecznychmetodpodnoszeniaefektywnościpracyzawodowej,
jakrównieżosiąganiacorazlepszychwynikówwsporciewymagawszechstronnego
śledzeniazmianprzystosowawczychorganizmudowarunkówaktywnościruchowej
wzmiennymotoczeniuśrodowiska.
Każdapracafizycznałączysięznasileniemprocesówmetabolicznychwcelu
dostarczeniaenergiiniezbędnejdopracymięśniowej.Tylko20–25%energiiwytwo-
rzonejworganizmiezamienianejestnapracę,resztaprzekształcasięwciepłometa-
boliczne[Gleeson,1998].Endogenneobciążenietermiczneustrojunasilaczynności
wielumechanizmówtermoregulacyjnych,mającychnaceluutrzymanierównowagi
bilansutermicznego.Ichistotapoleganatym,abyilośćciepłatraconaprzezorganizm
równoważyłajegoprodukcjęnadrodzeprzemianmetabolicznych.Wwarunkachter-
moneutralnychprodukowaneciepłowtrakciezachodzącychprzemianmetabolicznych
usuwanejestzpowierzchniskórydootoczeniadrogąprzewodzenia,promieniowania
ikonwekcji.Podczaswykonywaniawysiłkówfizycznychlubpodczasprzebywania
wotoczeniuowysokiejtemperaturzedochodzijednakdozachwianiarównowagi
cieplnejustroju,coobjawiasięwzrostemtemperaturyciała[BenzingeriTaylor,1963;
CraigiCummings,1966;Hammel,1972;Cabanac,1979;Bulasiwsp.,1983;Adams
iMacDonald,1985;Takenoiwsp.,2001].Abyutrzymaćzrównoważonybilansciepła
wtychwarunkach,uruchamiająsięnastępnemechanizmytermoregulacyjnepoprzez
zwiększenieprzepływuskórnegokrwiorazprodukcjępotu.WedługBenzingera,regu-
lacjaciepłotyciałaopartajestnasprawnymdziałaniuośrodkatermoregulacji,miesz-
czącegosięwpodwzgórzu,wktóregostrukturachpowstajefizjologicznywzorzec
temperaturydlacałegociała.Docierającedoniegoinformacjezróżnychobszarów
powodująuruchomieniemechanizmówukierunkowanychnawłączenieprocesóweli-
minacjiciepłazustroju[Benzinger,1973].Wśrodowiskukomfortucieplnego(tempe-
raturaotoczenia21–28ºC)mechanizmyregulacjibilansucieplnegosąnaogółspraw-
ne,zapewniającutrzymaniehomeostazytermicznej[Romanowsky,2007].Zmieniają
oneszybkośćwymianyciepłazotoczeniem,działająctakdługo,jakdługoistnieje
różnicapomiędzyaktualnątemperaturąpodwzgórzaawartością,naktórąnastawiony
jestukład„setpoint”.Podczaspracyfizycznejlubprzebywaniawgorącymotoczeniu
zostajepodwyższony„setpoint”układutermoregulacyjnegoiukładtendziałanadal
sprawnie,alenawyższympoziomieregulacji,któryjestproporcjonalnydocałkowi-
