Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wstęp
1.1.Wprowadzenie
Obiegwodynaterenachprzekształconych
wwynikudziałalnościczłowiekajestzależnyod
czynnikówklimatycznychiantropogenicznych.
Proporcjawpływuposzczególnychczynnikówza-
leżyodstopniaodpornościśrodowiskageograficz-
nego,atakżeodstopnianasileniaantropopresji.
Jednymzeskutkówdziałalnościczłowiekawśro-
dowiskusąilościowezmianywniektórychfazach
obieguwody.Naobszarachgórniczo-przemysło-
wo-miejskichsąonewywołaneprzezczynniki
związanezarównozpowierzchniowąiwgłębną
działalnościągórniczą,jakizurbanizacjąiuprze-
mysłowieniemtegoterenu(Czaja,1999).
NaterenieGórnośląskiegoZagłębiaWęglo-
wego(GZW)czynnikiantropogeniczneoddzia-
łująnaśrodowiskoodXIIwieku,odpoczątku
rozwojugórnictwaitrwajądodniadzisiejszego.
Oddziaływaniomtympodlegająwszystkieele-
mentyśrodowiska.Bardzowyraźnieuwidacz-
niająsiętakżewzmianachśrodowiskawodnego.
Obszartencharakteryzujesięstosunkowonie-
wielkimizasobamiwodnymi.Siećrzecznąsta-
nowiąodcinkiźródłowedopływówWisłyiOdry.
Donichodprowadzanesąwodykopalnianepo-
chodzącezodwodnieniakopalń:węglakamien-
nego,piaskówczwartorzędowychorazrudcynku
iołowiu.Dodatkoworzekinatymterenieobcią-
żonesązrzutamiściekówprzemysłowychikomu-
nalnych,częstopochodzącychzprzerzutówwody
spozazlewni.WedługD.Absalona(2008)apota-
micznewodykopalnianezrzucanedociekówpo-
wierzchniowychpowodująspadekudziałuwody
naturalnejwodpływieprzyjednoczesnymwzro-
ścieprzepływu,coskutkujeantropogenicznymi
zmianamireżimuodpływu.Zrzutytewpływają
dodatkowonazwiększenieilościwodywchodzą-
cejwlokalnyobieg.Zmianyodpływunaterenie
GórnośląskiegoZagłębiaWęglowegowywołane
przezczynnikiantropogenicznesąwielokierun-
kowe.Wodykopalnianesąjednymzzasadniczych
czynników,którespowodowaływyraźną,zauwa-
żalnązmianęstosunkówwodnych.Stanowiąone
przeszło40%wszystkichścieków(RaportyWIOŚ,
2000-2013)odprowadzanychnatymtereniedo
wódpowierzchniowych.Wostatnimdwudzie-
stoleciuwpływczynnikówantropogenicznychna
wodymaleje,cojestwynikiemznaczącychprze-
mianspowodowanychtransformacjąustrojową
isystemową.Wroku1989rozpoczętoreformę
górnictwawęglakamiennego,zamkniętonieren-
townekopalnieiograniczonowydobyciewęgla.
Dalszereformyprzemysłuorazwzrostcenwody
jakosurowcaspowodowałyzmniejszeniewodo-
chłonnościprzemysłuorazspadekzużyciawody
nacelekomunalne.Nastąpiłozmniejszenieilo-
ściściekówodprowadzanychdorzek.Poprzy-
stąpieniuPolskidoUniiEuropejskiejwdrożono
wspólnotoweprawoochronyśrodowiska,wtym
środowiskawodnego,regulowaneprzezRamo-
wąDyrektywęWodną(Directive2000/60/WE).
Dyrektywatamanaceluutrzymanieipopra-
węstanuśrodowiskawodnegowkrajachUnii.
Ochronaprzedpogorszeniemsięstanuilościowe-
gozasobówwodnychjestelementempomocni-
czymwzapewnianiudobrejjakościwód.Celten
9
