Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Procesypoznawcze
Rysunek1.15
RodzajepamięciwedługSquire’a
Źródło:Opracowaniewłasnenapodstawie:Squire(1986).
Jesttowiedza,jak...(jakzrobićpierogizkapustąnawigilię,jakotworzyćsejf)(rysu-
nek1.15).
Squirerozróżniadwatypywiedzydeklaratywnej,odnoszącesiędofaktówiwydarzeń.
Odpowiadająonepamięcisemantycznejiepizodycznej.Pamięćsemantycznaobejmuje
specyficzną,stosunkowołatwądowerbalizacjiwiedzęogólną,oderwanąodkontekstu.
Tenrodzajpamięcimaorganizacjępojęciową,niezawierawspółrzędnychczasowych,od-
nosisiędoświatazewnętrznego,rejestrujewiedzęzapomocąjęzyka.Kryteriumprawdzi-
wościtegotypupamięcijestspołecznykonsensus(np.obowiązującezasadyortografii).
Odpowiadanapytanie:nCzymjestX?”.
Pamięćepizodycznauwzględniacałebogactwokontekstudanejinformacji,czylijej
umiejscowieniewczasieiprzestrzeniorazzwiązkiprzyczynowo-skutkowemiędzyróż-
nymiwydarzeniami.Wiedzaepizodyczna,podobniejakwiedzasemantyczna,możebyć
łączonawwiększestruktury,np.historiajakiejśaferytowarzyskiejlubpolitycznej.Pamięć
taodnosisiędoosobistejprzeszłości,zapewnianampoczucieciągłościistnienia,stanowi
podstawędoukształtowaniasiępoczuciatożsamości.Posługujemysięnią,odpowiadając
napytanie:nCorobiłeśwmiejscuXwczasiet?”.Student,którywysłuchaniezrozumia-
łegodlasiebiewykładu,równieżzgromadziwiedzęepizodyczną,jednakmożliwośćjej
zwerbalizowania,podobniejakprzekazanejnawykładziewiedzysemantycznej,będzie
ograniczona.Specyficznąodmianąpamięciepizodycznejsązapisywydarzeń,wktórych
samibraliśmyudział.Tegotypuwydarzeniakodowanesąwtzw.pamięciautobiogra-
ficznej.Dlauczestnikówaferytowarzyskiejwydarzeniazniązwiązaneprzynajmniej
wczęścibędąmiałypostaćautobiograficzną,podczasgdydladowiadującychsięoniej
zmediówobserwatorów-wyłącznieepizodyczną.Pamięćsemantycznaobejmujewiedzę,
dlaktórejkontekstpozyskaniaokreślonychinformacjijestnieistotny.Złożonośćludz-
kiegoumysłupowoduje,żezapisywpamięcisemantycznejiepizodycznejmogąsięprze-
nikać.Dlategoświadekwypadkudrogowego,zeznającwsądzie,powiniensięposługiwać
wyłączniepamięciąepizodyczną,zaśbiegłysądowywypowiadającysięnarozprawie,
chcączachowaćbezstronność,powinienkorzystaćwyłączniezpamięcisemantycznej.
Napamięćniedeklaratywnąskładająsię:pamięćproceduralna,pamięćnieasocjacyjna
(habituacjaisensytyzacja),torowanie(priming)orazwarunkowanie.Wydobywanietego
