Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Otym,jakopatnawidziłJagienkę,aJakubnienawidziłLei...
13
tochoćbyzawiść.JakwskazujewSłownikuetymologicznymjęzykapol-
skiegoWiesławBoryś,rzeczowniknienawiśćutworzonoodczasownika
nienawidzić/nienawidzieć,będącegozaprzeczonąformąwspomnia-
negowyżejnawidzić.Obaczasownikiirzeczownikistniaływjęzyku
staropolskim,awywodząsięodprasłowiańskich*nenaviděti,*navi-
děti.Toostatniestanowipołączenieprzedrostkana-i*viděti;zda-
niemetymologapsł.*navidětioznaczało(widywaćsię,odwiedzać,żyć
wzgodzie,lubić,miłowaćkogoś’,a(naodwrót,choćniewewszyst-
kichaspektachznaczenia)*nenaviděti–(niechciećpatrzećnakogoś,
niechciećkogoświdzieć,odczuwaćwrogośćdokogoś’.
Istnieniekontynuantówtychwyrazówwpolszczyźniedobysta-
ropolskiejjestdobrzeudokumentowane.Studiujączgromadzone
wSłownikustaropolskimprzykłady,możemyrównieżsądzić,żebyły
tosłowa(relatywnie)częste,wmiaręrozbudowanejestteżjużwów-
czasgniazdosłowotwórcze(nienawiści’(próczrzeczownikaiczasow-
nikanależądoniegoleksemynienawistny,nienawistność,mająone
wszakżeniewielepoświadczeń).Zdaniemleksykografównajwięcej
użyćczasownikaodpowiadaznaczeniuzbliżonemudowspółczesnego:
1.(odczuwaćsilnąwrogośćpołączonązewstrętemizłością,odisse’.
Nadrugimmiejscujestznaczeniezwiązanezetymologiąsłowa,
2.(lekceważyć,odczuwaćniechęć,pogardę,despicere,contemnere’,
pojedynczecytatysąprzypisanedoznaczeń
3.(prześladować’i
4.(zazdrościć’.
Analizująccytaty,możnazauważyć,żeogromnawiększośćużyć,
zwłaszczawpierwszymznaczeniu,pochodziztłumaczeńksiągStarego
Testamentuiodnosisiędo–mówiącnajogólniej–konfliktudobraze
złem,coponiekądzrozumiałe,przedstawianegownajwiększymnatę-
żeniuwartości.Sątakżekonteksty,wktórychmowaouczuciachmię-
dzyludzkich,mająonejednakrównieżpodłożereligijne,możetowa-
rzyszyćimpodobnaostrośćuczuć,np.
3)
Przetożweżdynienawidził(oderat)EzauJakobaprzepożegnanie
otcowo[BZGen27,41].
