Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie
(struny-pozostańmywtejmetaforze),któresąpotencjalnienajbardziejwrażliwe
nawzajemneporuszeniapartnerówpołączonychromantycznąwięzią.Wrelacji
zkoleiprzedmiotemskupieniabędącharakterystykiiprzejawywspółzależności,
czylisposobu,wjakisplecionesąwzajemnedoświadczeniapartnerów.
Pierwszyrozdziałposzukujeodpowiedzinapytanieowrażliwetypyistruny
osobowości.Zogólnegoprzegląduteoriitypówosobowościiwrażliwościinter-
personalnejprzechodzimywnimdonamysłunadichgłębokimibiologicznie
uwarunkowanymiźródłami(Nigg,2006):wrażliwościąnanagrodyikary
(Smillie,2008).Neuropsychologicznateoriaosobowościjakowynikuinterakcji
działaniasystemówwrażliwościnawzmocnieniaautorstwaJefreyaGraya(1976,
1987;GrayiMcNaughton,2000)jesttematemdrugiegorozdziału.Omawia
onkoncepcjębiologicznychźródełludzkiejwrażliwościnabodźceiodpo-
wiadającychzadostrzeganie,przetwarzanieireagowanienatebodźcetrzech
biobehawioralnychsystemówwrażliwościnawzmocnienia:systemuaktywacji
behawioralnej,systemuhamowaniabehawioralnegoisystemuwalki-ucieczki-
znieruchomienia.Wśrodowiskurelacjiromantycznejważnymźródłemzarówno
przyjemnych,jakizagrażającychbodźców,jestpartnerromantyczny.
Wposzukiwaniuodpowiedzinapytanieoistotęwięziwrelacjiromantycz-
nejwrozdzialetrzecimkierujemysięteoriąwspółzależności(interdependence
theory;RusbultiVanLange,2003;KelleyiTibaut,1978).Sięgającakorzeniami
teoriiwymianyspołecznej(Hommans,1958)teoriawspółzależnościrozpatruje
relacjęromantycznąwczterechaspektach:poziomuwspółzależności,wza-
jemności,odpowiedniościrezultatówinterakcjidlastronrelacjiorazpodstaw
współzależności(KelleyiTibaut,1978).Nieumykajejtakżedynamikarelacji
romantycznej,dlategoposzukujeonamechanizmówsterującychprzemiesz-
czaniemsiępartnerówmiędzybiegunaminiezależnościibliskościwzwiązku
(BaxteriMontgomery,1996).Rdzeniowymmechanizmemtegobalansowania
jestzdolnośćtransformacjimotywacjizegocentrycznej,chroniącejosobęprzed
zagrożeniem,wstronęprorelacyjnej,mającejnacelupogłębieniewspółzależno-
ści(VanLange,DeCremer,VanDijkiVanVugt,2007).Zdolnośćtaujawniasię
najpewniejwsytuacjachdiagnozującychwspółzależność,takich,którepodzna-
kiemzapytaniastawiająrelacjęromantyczną-wsytuacjigdyjedenzpartnerów
naruszanormyrelacyjne,powodującpoczuciekrzywdyudrugiejstronyrelacji.
Reakcjaminatakiesytuacjezarządzająmechanizmyregulującewspółzależność
(np.poczuciebyciacenionymprzezpartnera,zaufanie;MurrayiHolmes,2010).
Jakporuszanesąwrażliwestrunyosobowościwsytuacjiwspółzależności
ijakbrzmią,gdyzostajątrąconepalcemkochanejosoby?Wtokuprzeprowa-
dzonychbadańempirycznychponad1100osóbpodzieliłosiędoświadczeniami,
któreprzeżywająwswoichbliskichrelacjach.Ichnarracjeiodpowiedziwpsy-
chologicznychinwentarzachpozwoliłynasprecyzowanieroliwymiarówosobo-
wościodpowiedzialnychzareagowanienawzmocnieniapozytywneiawersyjne
wróżnychsferachfunkcjonowaniawromantycznejwspółzależności.Wyniki
