Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
znanegowśrodowiskuwydawcówskąpca,możnawięcmniemać,
żepanuJerzemunieprzelewałosięwżyciucodziennym.Jakjużsy-
gnalizowałem,„Wściekłepsy”byłytrzeciączęściątrylogiiukazującej
losyPolakówwtragicznychlatachogarniętejrewolucjąRosji:odre-
wolucjilutowejikońcarządówcaratudoobjęciawładzyprzezbol-
szewikówizaprowadzeniaprzeznichokrutnegoterroru.
„Prawdahistorycznabierzemożewtejpowieścigóręnadprawdą
artystyczną,aleitakrzeczjestbardzozajmująca”–stwierdziłwkra-
kowskim„Czasie”recenzentA.O.,czyliznanykrytykihistorykTa-
deuszSinko.NajwięcejmiejscapoświęciłBandrowskiemuwydawca
ihistorykliteraturypolskiejLeonPiwiński:
„Jego«Pielgrzymi»,«Czerwonarakieta»i«Wściekłepsy»sąjed-
nymwielkimpamiętnikiemprzeżyćautora,najpierww«gminiewy-
gnańczej»podCharkowem,późniejwKijowiewczasiewybuchu
pierwszejrewolucjirosyjskiej,ruchówukraińskichirewolucjibolsze-
wickiej.Autormiałzamiarartystycznegozorganizowaniaswychba-
jeczniebogatychmateriałówwspomnieniowychztegookresu.Zamiar
tenudałmusiętylkownieznacznymstopniu.Niefabuła,niefikcyjne
postacipowieści,niekonstrukcjaartystyczna,leczkonkretnośćob-
serwacjiibezpośredniośćprzeżyćwysuwasiętutajnapierwszyplan
inadajewartośćniezwykłątymutworom.Wydajesię,żeautormógłby
zaniechaćzupełnienikłegowątkupowieściowegoiprzemówićwprost
odsiebie,aczytelnikniezauważyłbytegoisłuchałbygoztakimsa-
mymzainteresowaniem.Autorbowiemumiałpatrzeć:oczymiałnie-
ustraszoneiotwartenawszystko;umysłmocnyipewnyniezbłądził
sięwpieklesprzecznychwydarzeńiniedałsięotumanićżadnemu
uprzedzeniu.Rysemnajbardziejcharakterystycznymorganizacjidu-
chowejautorajestzasadniczażyczliwośćdlawszystkiegocoludzkie.
Życzliwośćinigdyniesłabnącezainteresowanie.Stądpłynąwielkie
zaletyjegoopowiadań:prostota,naturalność,prawdaartystyczna
i–ponadwszystko–prawdahistoryczna”(„PrzeglądWarszawski”,
1922).
We,,Wściekłychpsach”Bandrowskiskupiasięnaodmalowaniu
życiaMoskwyjużpozwycięstwiebolszewickiejrewolucji,alejesz-
czeprzedzagarnięciemprzezLeninaiTrockiegopełniwładzy.Dzia-
10
