Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
POMOCPOSTPENITENCJARNA
–IDEA,TEORIA,PODSTAWYPRAWNE
1010PoczątkipomocypostpenitencjarnejwPolsce
Historiapomocypostpenitencjarnejnaziemiachpolskichliczyniewieleponadsto
lat.Trudnozgodzićsięzpoglądem,iżźródłempraktycznychrozwiązańwtymzakresie
byłpomysłJulianaUrsynaNiemcewicza,który„przebywszyprzezdłuższyczaswStanach
Zjednoczonych,ipoznawszyurządzeniatychkarnychzakładów,wkońcu1807przedsta-
wiłrządowiKsięstwaWarszawskiegoprojektzaprowadzeniaiurządzeniawkrajunaszym
więzieńnawzóramerykańskich”3.Pamiętaćnależy,żepopierwsze,projektyNiemcewi-
czaniezostałyurzeczywistnione,podrugiezaś-dotyczyłyoneniepomocyudzielanejpo
opuszczeniuwięzienia,alesamegofunkcjonowaniategoż.
Niemniejdyskusyjnawydajesięteza4,jakobyszczególnewaloryodnoszącesiędo
wsparciaskazanegopoopuszczeniuzakładukarnegomogływynikaćzdziałalnościWar-
szawskiegoTowarzystwaDobroczynności,założonegowKrólestwiePolskimw1814r.Po-
wyższawątpliwośćwynikazespecyfikiorganizacji,którazajmowałasięprzedewszystkim
wykluczonymispołecznie-starcami,kalekami,bezdomnymi,chorymiisierotami.Byli
więźniowieznajdowalisięnamarginesiezainteresowaniaTowarzystwa.
Wielewątpliwościmożnamiećtakżecodopoglądu,iż„pierwszekonkretnewysiłki
niesieniapomocywięźniomdatująsięnaokrespowstaniastyczniowego”5.Jakzauważa
A.Iwanowska,„Opiekąotaczanojednakwówczaswyłączniewięźniówpolitycznych”6,co
uzmysławia,żetrudnotraktowaćtegotypuwysiłkijakoprzykładsystemowychdziałań
zmierzającychdowsparciaskazanychudającychsięnawolność.
Niekontrowersyjnawydajesięmyśl,iżzapatronapomocypostpenitencjarnejuznać
możnaKsaweregoPotockiego,któryw1819roku„Wswoichuwagach(ł)przedewszyst-
kiemdajenampojęciewięzienia,jakieuważa,jużtozamieszkaniepozbawionychwol-
ności,wcelachsądowegośledztwa,jużteżzamiejsce,wktóremskazaniprawomocnym
wyrokiem,musząodsiadywać,czyliodcierpiećnaznaczonąimkarę.Niezapominając
ofizycznychstronachipotrzebachuwięzionych,głównynacisk(ł)składanaduchową
stronęprzestępcy.Poprawićgoipodnieść,wrócićspołeczeństwu,otocel(ł)”7.Wtym
3
L.Berenson,Ogólnezasadywięziennictwa,DrukarniaiLitografa„Saturn”
,Warszawa1917,s.16.
4
A.Iwanowska,Przygotowanieskazanychdożycianawolnościwtrybieart.164k.k.w.,BiuroRzecznikaPraw
Obywatelskich,Warszawa2013,s.8.
5
A.J.Budzyński,Pomocdlawięźniówpolitycznych1863-1915,„ZPolaWalki”1981,nr3-4,s.167,cyt.za:
A.Iwanowska,op.cit.,s.8.
6
7
A.Iwanowska,op.cit.,s.8.
L.Berenson,op.cit.
