Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nakładaneprzezniepowinnościmoralnenieobligująpodmiotów
moralnychdozgodnychznimizachowań.Anscombezaproponowała
porzuceniesposobubudowaniateoriimoralnychwspartychnakate-
goriipowinnościmoralnejiodwołaniesiędokategoriicnoty.
OgromnyodzewnasugestięAnscombebyłspowodowanymizer-
nąkondycjąwspółczesnejfilozofiimoralnej,którądośćtrafnieopisał
AlasdairMacIntyre,autorjednejznajważniejszychpraczzakresu
etykicnót,zatytułowanej:AfterVirtue4.WedługMacIntyre’awystar-
czyprzeanalizowaćwspółczesnedebatyisporymoralne,byuświado-
mićsobie,żeichuczestnicyposługująsięniewspółmiernymipojęcio-
woargumentami.Znaczyto,żechoćkażdezprzyjmowanychstano-
wiskwydajesięlogiczniepoprawne,totrudnoargumentyjednejze
stronocenićwkategoriachdrugiejstrony,przesłankikażdejzestron
bowiemzakładająodmiennepojęcianormatywneikryteriawarto-
ściowania,dziękiczemuichoczekiwaniawobecpodmiotówmoral-
nychsązupełnieinne.Tooczywiścieprowadzidonierozstrzygalności
sporówidebatmoralnych,którejkonsekwencjąjestprzyjęcieprzez
każdązestronpostawydefensywnej,skłaniającej,jaktwierdziMac-
Intyre,dohisterycznejobronyswojegostanowiska.
Współczesnedebatyisporymoralne,zdaniemMacIntyre’a,spra-
wiajątylkowrażeniebezosobowychiracjonalnych.Wrzeczywistości
niesąonebezosobowe,ponieważichuczestnicysąpozbawieninieza-
leżnychodichosobistychpreferencjikryteriówwyboruiocenyludz-
kichdziałań.Niesątakżeracjonalne,leczemocjonalne,ponieważ
upodstawargumentów,doktórychodwołujesiękażdazestron,nie
stojąracje,tylkoemocje.Obecnystanfilozofiimoralnej,zdaniemMa-
cIntyre’a,charakteryzujesiępowszechnympanowaniememotywizmu.
Stanowisko,którezakłada,żewszelkiezdaniawartościującesąwyra-
zemjedynieludzkichemocjiipreferencji5.Królowanieemotywizmuwe
współczesnejfilozofiimoralnejjest,zdaniemMacIntyre’a,rezultatem
zupełnienieudanychpooświeceniowychprojektówuzasadnieniamo-
4A.MacIntyre,AfterVirtue.AStudyinMoralTheory,NotreDame:University
ofNotreDame1981;polskietłumaczenieDziedzictwocnoty.Studiumzteorii
moralności,tłum.A.Chmielewski,Warszawa:PWN1996.
5Emotywizmtokierunekwmetaetyce,odmawiającysądomwartościującym
kwalifikacjiprawdylubfałszu,uznającywartościowaniemoralnejedynieza
wyrazludzkichemocjiiżyczeń.Emotywiścidyskredytująwartośćpoznaw-
cząetykinormatywnej,uważająjązapewienrodzajdziałalnościpraktycznej
-moralistykę,którejroląjestoddziaływanienaludzkiepostawy.Głównymi
przedstawicielamitegokierunkubyliA.Ayer,Ch.Stevenson,wśródpolskich
filozofówM.Ossowska,I.Lazari-Pawłowska.Por.Emotywizm,[w:]Leksykon
filozofiiklasycznej,red.J.Herbut,Lublin:TNKUL1997.
8
