Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NiezawisłośćstanówwUSA
27
jącychcharakterystycznądlajegodoktrynyniechęćdowszelkiegorodzajuciał
przedstawicielskich.Podejmowanewewszystkichstanachwlatach1828–1860
reformydoprowadziłydoprzekazaniawładzyustrojodawczejlegislaturnajpierw
stanowymkonwencjom25,apóźniejbezpośredniowyborcom,podejmującym
decyzjewreferendachkonstytucyjnych26.Ażdopoczątkuminionegostulecia
trwałprzytymprocesstopniowegoograniczaniaustrojowejroliiautonomii
zgromadzeńprawodawczychwdrodzereglamentowaniazakresuustawy,termi-
nówsesjiorazstosowanychprocedur27.
Reformytepozbawiłylegislaturęuprawnieńnominacyjnych,aleniewzmoc-
niłyegzekutywy.Zpowoływaniemprzezwyborcówwbezpośrednimgłosowaniu
poszczególnychfunkcjonariuszystanowejadministracjiijudykatywypowiązana
zostałamożliwośćichodwoływaniawtakisamsposób(recall).Istniejącaod
samegopoczątkudekoncentracjastanowejadministracjiprzybraławzwiązku
ztymformęskrajną,którejskutkiemstałosięskorumpowanieżyciapublicznego
przezlokalnychbossów.Pomimokilkudziesięcioletniegomrocznegookresuich
wszechwładzy(darkages)powoływaniefunkcjonariuszyrządustanowegowbez-
pośrednichwyborachdodziśuważasięzaspecyficznąinieprzemijającąwar-
tośćamerykańskiejdemokracji,szczególniewstanachprzyjmowanychdoUnii
wdrugiejpołowieXIXwiekuinapoczątkuXXwieku28.Dlategozapoczątko-
wanewdrugiejdekadzieminionegostuleciaostrożnereformyukierunkowane
nazwiększanieuprawnieńnominacyjnychgubernatorówprzynosząograniczone
efekty.Nadalwystępująpodtymwzględemdużeróżnicemiędzyposzczególnymi
stanami29,przesądzająceospecyficeichustrojówiregułachpolitycznych,znacz-
nieodbiegającychodstosowanychwfunkcjonowaniuwładzfederalnych.
Wybieranywwyborachpowszechnychgubernatorjestzwierzchnikiem
wszystkichagendstanowejadministracji,policjiiGwardiiNarodowej.Kadencja
gubernatorazregułytrwaczterylata,alejeszczedoniedawnawwielustanach
byłatylkodwuletnia.Wniektórychstanachograniczonomożliwośćreelekcji
dodwóchkolejnychkadencji,winnychreelekcjajestwykluczonaalboniema
wtymzakresieograniczeń.Konstytucjestanowezjednymwyjątkiem(Płn.Karo-
lina)wyposażyłygubernatorawprawowetawstosunkudoustaw,aleprocedury
znacznieodbiegająodprezydenckiegowetanaszczeblufederalnym.Wblisko
25
T
.Langer,dz.cyt.,s.85–86.
26
Charakterystycznymprzejawemtegotrendumożebyć–naprzykład–przepiszawartywKon-
stytucjiKoloradoz1876r.:…ludtegostanumajedyneiwyłączneprawo,jakoswobodnysuwerennieza-
leżnegostanu,zmienićbądźuchylićswojąKonstytucję(Art.II,Sec.2).
27
T
.Langer,dz.cyt.
28
Tj.Kansas(1861),ZachodniaWirginia(1863),Nevada(1864),Nebraska(1867),Kolorado
(1876),Montana(1889),DakotaPołudniowaiPółnocna(1889),Waszyngton(1889),Wyoming(1890),
Utah(1896),Oklahoma(1907),NowyMeksyk(1912).
29
SzerzejT
.Langer,dz.cyt.
