Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
ZbigniewM.Karaczun
koncentracjagazówcieplarnianychwatmosferzepowoduje,żezatrzymywanajest
przezniecorazwiększailośćciepłalJakpokazująbadania,każdazostatnichczterech
dekadbyłakolejnocorazcieplejszaniżktórakolwiekzwcześniejszych,począwszyod
1850rl,arok2023byłnajcieplejszymrokiemwhistoriipomiarów:średniatempe-
raturanaświeciewyniosła14,98°Cibyłao1,48°Cwyższaniżwepoceprzedindu-
strialnej11l
GlobalnywzrosttemperaturypowierzchniZiemiobserwujesięodconajmniej40latl
Wlatach2001-2020globalnatemperaturawzrosłao0,99°C[0,84-1,10]wporównaniu
ześredniązlat1850-1900lJeszczewiększywzrostmożnazaobserwować,gdyśrednią
temperaturęwokresie1850-1900porównujesięześredniątemperaturąwdekadzie
2011-2020;byłaonawyższaażo1,09[0,95do1,20]°ClJakwskazująobserwacje,bar-
dziejogrzewasięatmosferanadlądami(o1,59[1,34do1,83]°C)niżnadoceanami
(0,88[0,68do1,01]°C),gdzieczęśćciepłaakumulowanajestprzezwodę12l
Niemamyjużwątpliwości,żezatymizmianamistoidziałalnośćczłowiekalPotwier-
dzajątoautorzyVIraportuIPCC(IntergovernmentalPanelonClimateChange),
którzyjednoznaczniestwierdzają:nzaobserwowanywzroststężeniagazówcieplarnia-
nychodokoło1750rokujestbezdyskusyjniespowodowanydziałaniamiczłowieka”13l
Wciąguostatnichkilkudziesięciulatprowadzonebyłyintensywnebadania,dzięki
którymnaszawiedzaoprzyczynachobserwowanychobecniezmianklimatubardzo
siępogłębiłalWyraźniemożnatodostrzecwewnioskachformułowanychprzezko-
lejneraportyIPCClOilebowiemwpierwszymraporcieIPCC14stwierdzonojedynie,
żeantropogenicznaemisjagazówcieplarnianychprzyczyniasiędozwiększeniaich
koncentracjiwatmosferze,tojużwtrzecimraporcie15,wydanymnapoczątkuXXIwl
zaznaczono,żesądowodywskazujące,żewciąguostatnich50lattoczłowiekwywie-
rałnajwiększywpływnaklimatlKropkęnadni”postawiliautorzyVraportuIPCC,
stwierdzając,żepewnośćwpływuantropogenicznegonaklimatwynosiponad95%16:
nWpływczłowiekanaklimatjestoczywistylŚwiadcząotymrosnącekoncentracje
redlV
lMasson-Delmotte,P
lZhai,AlPirani,SlLlConnors,ClPéan,SlBerger,NlCaud,YlChen,LlGold-
farb,MlIlGomis,MlHuang,KlLeitzell,ElLonnoy,JlBlRlMatthews,TlKlMaycock,TlWaterfield,OlYele-
kçi,RlYu,BlZhou,Cambridge2023,slSPM-9l
11https:llclimatelcopernicusleul(dostęp:5l04l2024rl)l
12IPCC,PodsumowaniedlaDecydentów[w:]ZmianaKlimatu2021...,slSPM-5l
13IPCC,PodsumowaniedlaDecydentów[w:]ZmianaKlimatu2021...,slSPM-5l
14IPCC,TeFirstAssessmentReport-Overwiew,Cambridge-NewYork1990,slXIl
15IPCC,ClimateChange2001:SynthesisReport.AContributionofWorkingGroupsI,II,andIIItothe
TirdAssessmentReportoftheIntegovernmentalPanelonClimateChange,edlbyRlTlWatson,andthe
CoreWritingTeam,Cambridge,UnitedKingdom-NewYork2001,sl4l
16IPCC,ZmianaKlimatu2013.Fizycznepodstawynaukowe.PrzyczynekIGrupyRoboczejdoPiątego
RaportuOcenyZmianyKlimatuMiędzyrządowegoZespołuds.ZmianyKlimatuPodsumowaniedlaDecy-
dentów,2013,sl19;tłumaczeniepolskiedostępnenastronie:file:lllC:lUserslDelllDocumentslKatedral
Monografia%202015lIPCC%202014%20-%20podsumowanie%20PLlpdf(dostęp:17l12l2023rl)l
