Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
ZbigniewM.Karaczun
Skutkizmianyklimatuniosąbardzopoważnezagrożeniedlaprodukcjirolnej,ponie-
ważjejpowodzenieniemalcałkowiciezależyodczynnikówklimatycznych(długość
okresuwegetacyjnego,minimalneimaksymalnetemperatury,wielkośćirozkład
opadówitdl)lCzynnikitejużdziśmodyfikowanesąprzezskutkizmianyklimatu31l
Abyocenićwpływzmianyklimatunaprodukcjęrolną,TlIizumiiNlRamankutty
(2016)32wykorzystalianalizęalternatywnąistwierdzili,żewlatach1981-2010,po-
mimopodjętychprzezrolnikówdziałańdostosowawczych,modyfikacjaczynników
klimatycznychspowodowanychzmianąklimatuobniżyłaśrednieglobalneplony
kukurydzyo4,1%,pszenicyo1,8%,asoio4,5%wstosunkudosytuacji,wktórej
panowałybywarunkiklimatuzokresuprzedindustrialnegolWedługinnychbadań33
wlatach1981-2002skutkizmianklimatuspowodowały,wujęciuglobalnym,zmniej-
szeniewielkościplonówsześciupodstawowychzbóżo40mlnMgrocznie,pomimo
poprawymetodprodukcjilObniżenieplonówspowodowanewzrostemtemperatu-
ryorazzmniejszeniemilościopadówobserwowanejestmiędzyinnymiwEuropiel
WprzypadkupodstawowychzbóżweWłoszechspadektenpo1989rlocenionona
około5%,średnispadekplonówpszenicywtymsamymokresiewinnychkrajach
EuropyZachodniejoszacowanona2,5%,aowsana3,8%34lJaksięocenia,naWę-
grzechiwinnychkrajachEuropyWschodniejskutkizmianyklimatubyłygłównym
powodemstagnacji,odpołowylat80lXXwl,wielkościplonówgłównychzbóżupra-
wianychwtymregionie35l
ZnaczniesilniejszeoddziaływaniestwierdzonowAustraliilPomimopozytywnego
oddziaływaniawyższegostężeniaCO2naintensywnośćfotosyntezy,wielkośćplo-
nówpodstawowychzbóżwtymkrajuwlatach1990-2015mogłaobniżyćsięnawet
o27%36(wodniesieniudosytuacji,gdybynienastąpiłamodyfikacjaczynnikówkli-
31ClMbow,ClRosenzweig,LlGlBarioni,TlGlBenton,MlHerrero,MlKrishnapillai,ElLiwenga,
P
lPradhan,MlGlRivera-Ferre,TlSapkota,FlNlTubiello,Y
lXu,FoodSecurity[w:]ClimateChangeand
Land:anIPCCspecialreportonclimatechange,desertifcation,landdegradation,sustainablelandmanage-
ment,foodsecurity,andgreenhousegasfluxesinterrestrialecosystems,edlbyP
lRlShukla,JlSkea,ElCalvo
Buendia,V
lMasson-Delmotte,Hl-OlPörtner,DlClRoberts,P
lZhai,RlSlade,SlConnors,RlvanDiemen,
MlFerrat,ElHaughey,SlLuz,SlNeogi,MlPathak,JlPetzold,JlPortugalPereira,P
lVyas,ElHuntley,
KlKissick,MlBelkacemi,JlMalley,2019,sl437-550,dostępnenastronie:https:llwwwlipcclchlsrccll
chapterlchapter-5l(dostęp:1l05l2024rl)l
32TlIizumi,NlRamankutty,Changesinyieldvariabilityofmajorcropsfor1981-201035explainedby
climatechange,nEnvironmentalResearchLetters”2016l11,sl1-10l
33DlBlLobell,ClBlField,Globalscaleclimate-cropyieldrelationshipsandtheimpactsofrecentwarm-
ing,nEnvironmentalResearchLetters”2007l2,sl1-7l
34FlClMoore,DlBlLobell,TefngerprintofclimatetrendsonEuropeancropyields,nProceedingsof
theNationalAcademyofSciencesoftheUSA”2015l112l9,sl2670-2675l
35ZlPinke,GlLlLövei,IncreasingtemperaturecutsbackcropyieldsinHungaryoverthelast90years,
nGlobalChangeBiology”2017l23(5),sl5426-5435l
36Ponieważstężeniedwutlenkuwęglawpowietrzujestczynnikiemlimitującymintensywnośćfo-
tosyntezy,tojegowiększestężenieprzyczyniasiędowzrostufotosyntezy(atymsamymdoprzyrostu
biomasy)większościroślinlJesttonazywanenefektemnawozowymCO2”
l
