Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
RozdziałI
tensyndromzodczuwanymprzezpracownikabardziejlubmniejnasilo-
nymstresem,tojednakróżnibadaczeupatrująźródełtegostresunaróż-
nychpłaszczyznachaktywnościzawodowejorazwodmiennychobszarach
imechanizmachludzkiegozachowaniaposzukujączynnikówbezpośrednio
odpowiedzialnychzapojawieniesięsymptomówwypalenia.
WielowymiaroweujęciewypaleniawedługCh.Maslach
WielowymiaroweujęciewypaleniazawodowegoCh.Maslachopiera
sięnazałożeniu,iżsyndromtenjestnastępstwemindywidualnegodo-
świadczaniastresu,uźródełktóregoleżątrudne,złożonerelacjespołeczne,
stanowiąceobciążeniedlaosóbnniosącychpomoc”(Ch.Maslach2000).
Wrozumieniuautorkisyndromtencharakteryzujesięfazowymprzebie-
giemiobejmujetrzypoziomy:wyczerpanieemocjonalne,depersonalizację
orazobniżonepoczucieosiągnięćzawodowych.
Dowyczerpaniaemocjonalnegodochodziwsytuacji,kiedyjednostka
wykonujepracęprzekraczającąjejmożliwościpsychiczne,kiedywzbu-
dzawsobiezbytsilnedoznaniaemocjonalne(główniewspółczucie),drę-
czyjąpoczucieodpowiedzialnościzawszystko,cosięwokółdzieje,ob-
winiasiebiezaniemożnośćudzieleniapomocy(I.Chrzanowska2004)
iwkońcudoświadczapoczucianzużycia”swychemocji.Wówczaspoja-
wiasięzwątpieniewważnośćwykonywanegozawoduisensownośćwła-
snejrolizawodowej.Pracaprzestajebyćtakważna,jakkiedyś,maleje
zaangażowanie,myślinabierająpesymistycznegocharakteruorazpojawia-
jąsięliczneobjawypsychosomatyczne(napięciepsychofizyczne,impul-
sywność,niecierpliwość,nerwowośćiporywczość).Wceluochronienia
własnychemocjijednostkazaczynasiędystansowaćodklientów(uczniów
pacjentów),odichproblemówikłopotów.Wpłaszczyźniezawodowej
osobyemocjonalniewyczerpaneczują,żeniesąjużzdolnedondawa-
niasiebieinnym”,doefektywnejpracy,wpłaszczyźniepsychologicznej
zaśodczuwająrozluźnienieemocjonalnychwięzizklientami(uczniami,
pacjentami).Dystansowaniesięodpodopiecznych,skutkująceutratąbli-
skościiprzywiązania,rozpoczynamniejlubbardziejświadomyproces
depersonalizacji,czyliodczłowieczaniaczyteżuprzedmiotowieniadru-
giegoczłowieka.Depersonalizacjawiążesięzunikaniembliższychkon-
taktówzklientami(uczniami,pacjentami),brakiemwspółczucia,ignoro-
waniemichsprawiproblemów,odcinaniemsięiograniczeniemczasu
naaktywnośćzawodową.Efektemprzejawianiatakichzachowańjestza-
