Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Współtwórcyatlantyckiegoświata.NowichrześcijanieiŻydzi...
Odnotujmyjednak,żezabiegiozachowanieźródełdochodówuzasadniała
równieżskalaponoszonychprzezŚwięteOficjumwydatków.Pobytwizytatora
inkwizycjiwBrazyliiwlatach1591-1595,atakżewcześniejszynaAzorachiMa-
derze,wiązałsięzogromnymikosztami.Niemal65procentcałegodeficytupor-
tugalskiegoŚwiętegoOficjumw1594rokuspowodowaławizytacjawBrazylii.
WkonsekwencjimusianoodwołaćplanowanąwizytacjęnaWyspachZielone-
goPrzylądkaiśw.Tomasza.Byłatozapewnetrudnadecyzja.Natychwłaśnie
wyspachipowiązanymznimiprzezhandelterytoriumGórnejGwinei(obszar
rozciągającysięodobecnegoSenegalupoSierraLeone)obecnośćjudaizujących
nowychchrześcijan-białychimulatów-byłapodkoniecXVIwiekujużbardzo
mocnozaznaczona.Rosnącyszybkodeficytniemógłbyćjednakzignorowany.
Wtymprzypadku,piszehistoryk,zasadaczystościwiarymusiałaustąpićprzed
koniecznościązapewnieniaporządkuinczystości”wksięgachrachunkowych41.
NatomiastwmetropoliiidopewnegostopniawBrazyliinmaterializm”szedł
wparzezzaciętościądemonstrowanąprzezportugalskichinkwizytoróważdo
początkuXVIIIwieku.
Mimowspomnianychzawirowańwpolitycewobecnowychchrześcijan
iconversosnieulegajednakwątpliwości,żewobukrajachokresodkońcaXVII
dolat20.-40.XVIIIwiekubyłczasemwzmożonychrepresji.Wsumieskutecz-
nych.Pociosachzadanychwtymokresiewmetropoliiikoloniachnowichrześ-
cijaniejakogrupasuigenerisjużsięnieodrodzili.WBrazyliiszczególniemocne
uderzeniedotknęłonowychchrześcijanwRiodeJaneiroiMinasGerais,no-
wychcentrachgospodarczychkolonii.Jednocześniekoncepcjanczystościkrwi”
podlegałazasadniczymtransformacjom,odzwierciedlającnietylewalkęodusze
potomkówkiedyśochrzczonych,ilewcorazwiększymstopniuantysemickie,et-
nicznestereotypy(czyrównieżbyłytostereotypyprotorasistowskie,pozostaje
przedmiotemdebaty).
Zanimtojednaknastąpiło,wBrazyliiiportugalskiejmetropoliiżycieto-
czyłosięwłasnymrytmem.Mimozagrożeniastwarzanegoprzezinkwizycjęijej
informatorówformalneinieformalnezwiązkimiędzynowo-istarochrześcijań-
skimiparaminienależałydorzadkości.Wgrupielizbońskichkupcówprocesten
byłjużpodkoniecXVIwiekumocnozaawansowany.Takżewśródnowochrze-
ścijańskichemigrantówzPortugalii,którzynapoczątkuXVIIIwiekupojawilisię
wLondynie,mieszanemałżeństwaniebudziłyzdziwienia.WBrazyliiwiększość
małżeństwzawartychdokońcaXVIwiekuwBahiiiPernambucoprzeznowych
42
41
T.Green,PolicingtheEmpires...,op.cit.,s.13;idem,TeRoleofthePortugueseTradingPosts
inGuineaandAngolainthe„Apostasy”ofCrypto-Jewsinthe17thcentury,w:P.J.Havik,M.Newitt
(red.),CreoleSocietiesinthePortugueseColonialEmpire,NewcastleuponTyne:CambridgeScho-
larsPublishing2015,s.24.
