Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nazwisko,którepotrzebawtymjęzykuwyszukiwaćiwydoby-
waćjezzamieszania;azatemnarzeczydawnowiadomeno-
wychsłówinazwiskstwarzaćsięniegodzi.Niegodzisięjeszcze
słówiwyrazówznanychipowszechnieprzyjętychwykrzywiać,
przerabiaćiodmieniać.Bojeżelichlubimysięztego,czegoinne
europejskienarodyzasobąniemają,żerozumiemywszyscyję-
zykwiekuZygmuntów,staraćsiępowinniśmy,abycijakojcowie
mowynaszej,gdybywyszlizswychgrobów,wrzeczachsobie
znanychmoglinaswzajemnierozumieć.Inatymzdajemisię
polegastałość,ocalenieizachowanienarodowegojęzyka.Język
niejeststrojemkobiecymwystawionymnadziwactwamody
iwymysłyprzymilenia,którybywolnobyłogiąć,wykręcaćiprze-
rabiać,żebygopotemporzucićizaniechać.Jesttoowszemusta-
waskazanaprzeztowarzyskąpotrzebę,wyrabianawiekamize
skłonności,obyczajówicharakterunarodu,doskonalonapostrze-
żeniamiitalentemznakomitychludzi,autwierdzonazgodnym
przyjęciemipowszechnymcałegoluduużywaniem.Takustano-
wionyjęzykjestznamieniemrozróżniającymodsiebienarody
iichpokolenia,takjakimiona,nazwiska,herbyiprzydomkiroz-
różniająosobyifamiliewtowarzystwie.Jeżeliwięckażdyobraża
sięioburza,kiedyktojegonazwiskoprzekręcaikaleczyalboco
wjegoznakachiherbieodmienia,zrównąsłusznościąurażać
siępowiniennaród,kiedyktoośmielasięprzerabiaćiodmieniać
jegojęzykiwyrazyoddawnaipowszechnieprzyjęte.Dlatego
takikroknieuwaginiewiemczyźle,czydobrzebrałemzawsze
zawinęobrażonegonarodu.WszystkieoświeconeEuropykraje
tkliwesąnapodobnewykroczeniaiwybaczaćimniezwykły.
Wiemy,najakskrzętneszpiegowania,najakuszczypliwewyrzu-
tyiszyderstwawystawionabyłaAkademiaFrancuskawParyżu
trudniącasiędoskonaleniemjęzyka,ilekolwiekrazychciałasię
odważyćnajakąwjęzykulubjegowyrazieodmianę.Naród,który
wydałtyluwielkichpisarzy,uważałswójjęzyk,jakowąArkę
świętą,którejniegodziłosiędotykać,tylkouprzywilejowanym,
niechprzodkuje,tenniechdziedziczy.Bowiemmuszęprawdępowie-
dzieć:przezobcyjęzykwobceręcepaństwazachodziły”.Bentkowski,
Historialiteraturypolskiej,tom2nakarcie392-393.
6
